Genel Zekâ Testinde, Genç Kuzgunlar Yetişkin Şempanzelerle Yarışıyor

Bilim insanları ve hatta sıradan gözlemciler bile, kuzgunların ve yakın akraba türlerinin son derece akıllı hayvanlar olduklarını uzun süredir biliyorlar. Ancak yapılan araştırmaların çoğu, genel zekâya dair sınırlı bir bakış açısı sağlayan tek deneyler üzerinde şekillendirildi. Bu deneyler çoğunlukla tek tek görevlerde, kuşun bir şey sakladığınızı anlayıp anlamadığını test etmek üzerine tasarlanmıştı.

Bu açığı gidermeye çalışan yeni bir çalışma, henüz dört aylık genç kuşlar da dâhil olmak üzere kuzgunların, yetişkin büyük apelerinkiyle aynı olan belirli zekâ türlerine sahip olduğuna dair en iyi delillerden bazılarını sağlıyor. 10 Aralık'ta (2020) Scientific Reports'ta yayımlanan araştırmada, akıllı kuşlar, zekâyı ölçmek için tasarlanmış çeşitli görevlerde şempanzeler ve orangutanlar kadar iyi performans gösterdi. Artık şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki; kuzgunların en azından kullanılan görevlerde büyük apelerle çok benzediğini gösteren çok güçlü delillere sahibiz. Araştırma ekibine göre, tüm bilişsel beceriler yelpazesinde, kuzgunların zekâları gerçekten oldukça şaşırtıcı. Araştırma sonuçları, aynı zamanda da etkileyici bilişsel becerilerin yalnızca primatlara özgü olmadığını, hayvanlar âlemindeki belirli türlerde de görüldüğünü bir kez daha ortaya koydu. 

Yeni araştırmada, ilk olarak 2007 yılında, Almanya-Leipzig'de bulunan Max Planck Entitüsü Evrimsel Antropology bölümünden araştırmacılar tarafından insan çocukları ve büyük apeleri karşılaştıran bilişsel performans ölçümü yapmak için geliştirilen deney, daha büyük bir test grubuna yönelik olarak düzenlendi. Bu deney, önceki yaklaşımların çoğunun yaptığı gibi bilişsel muhakemenin yalnızca belirli bir yönü yerine, bir dizi sosyal ve fiziksel görevdeki genel performansı ölçüyordu. Tekniğin geliştiricilerinden olan Esther Herrmann (aynı zamanda da yeni araştırmanın ortak yazarlarından) ve diğer bilim insanları, artık köklü hâle gelmiş olan bu tekniği maymunlar, köpekler ve papağanlar da olmak üzere çeşitli türler arası karşılaştırmalar yapmak için kullandılar.

Scientific Reports'da 10 Aralık'ta yayımlanan bu yeni çalışmada ise, araştırmacılar, aynı test düzenini sekiz kuzguna uyarladı ve uyguladı. Ölçümler, her biri birden fazla kez tekrarlanan, dört farklı görevi ayrı ayrı içeren, dokuz fiziksel kategori ve altı sosyal kategoriden oluşuyordu. Böylelikle araştırmacılar, kuzgunların neler yapabileceğine dair kapsamlı bir kavrayış geliştirebileceklerdi.

Araştırmada kullanılan fiziksel testler, kuşların bir bölgedeki nesne takibi ve rakamları anlama becerilerini ölçüyordu. Örneğin; araştırmacılar, belirli bir kupanın altına bir ödül saklıyor ve ardından kuzgunun ödülü içeren kupayı takip edip edemediğini görmek için kupayı, altında ödül olmayan diğer kupalarla karıştırarak hareket ettiriyordu. Sosyal testlerde ise kuşların deneyi yapan kişi tarafından sunulan ipuçlarını ne kadar iyi takip edebildiğini ölçüyordu. Örneğin, deneyi yapan kişi, kuzguna bakarak ya da işaret ederek hangi bardağın bir ödül içerdiğini işaret ediyor ya da kuzgunlara bir ödüle nasıl erişeceklerini gösteriyor, ardından da kuzgunların gözlemlediklerini uygulayıp uygulamadıklarını gözlemliyordu.

Araştırmada, her bir kuzgun için aynı 33 görev; kuzgunlar 4, 8, 12 ve 16 aylıkken tekrarlandı. Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı; çünkü sadece dört aylıkken kuşların çoğunun görevin üstesinden gelebildikleri görüldü. Dahası, genç kuzgunların sonuçları, aynı görevlerle daha önce test edilen yetişkin şempanze ve orangutanlara benzer şekildeydi. Araştırmacılar, kuzgunların bilişsel gelişiminin hızlı takip edilmesi gerektiğini; çünkü yaklaşık dört aylıkken ekolojik ve sosyal çevreleriyle daha fazla etkileşime girmeye başladıklarını ileri sürüyor. Araştırma ekibinden Herrmann, insan performansını diğer maymunlarla karşılaştıran daha önceki araştırmalara dayanarak; 2,5 yaşındaki çocukların sosyal biliş görevlerinde kuzgunlardan daha iyi performans göstereceğini, ancak fiziksel biliş testlerinin çoğunda kuşlara neredeyse eşit olacağını tahmin ediyor.

İngiltere'deki Anglia Ruskin Üniversitesi'nden davranışsal ekolog Claudia Wascher, Scientific American'a yaptığı açıklamada, kuzgunların zekâsına dair bulguların beklenilir olduğunu, ancak kuşların bilişsel performansının doğrulanması noktasında oldukça önemli olduğunu söylüyor. Büyük apeler ve genel olarak primatlar, oldukça uzun bir süredir 'olağanüstü' bilişsel yeteneklerinden ötürü övülüyorlardı. Ancak şimdi kuşlar da dâhil olmak üzere diğer taksonların benzer bilişsel performans gösterdiğini görüyoruz. İnsan olmayanlarda bilişsel yeteneklerin evrimini tam olarak anlamak için kuzgunlarda yapılan bu çalışma gibi çok daha geniş karşılaştırmalara ihtiyacımız var ve daha birçok türü test etmemiz gerekiyor.

Yeni çalışma, primatlar gibi kuzgunların esnek ve güçlü bir genel zekâya sahip olduğuna dair bugüne kadarki en güçlü delillerden bazılarını sunarken, araştırma ekibi, çalışmanın yalnızca 8 kuzgunla yapıldığı gibi bazı noktaların da altını çiziyor. Öte yandan, kuzgunların tutsak halde bulundukları koşullarda sunulan bilişsel zorlukların, vahşi ortamda karşılaşacaklarından farklı olabileceğine de vurgu yapılıyor. Bununla birlikte, kuşların yaşamlarını geniş alanlarda dolaşarak geçirdikleri düşünüldüğünde sürpriz olabilecek bir başka durumla da karşılaşıldı, örneğin, çalışmadaki kuzgunlar mekânsal görevlerde beklendiği kadar başarılı olamadılar.

Posted in: Hayvanlar, İlginç Bilgiler