Felsefe, Yunanca sevgi (philia) ve hikmet (sophia) sözcüklerinden türemiş bir kelimedir. ''Hikmet sevgisi'' ve ''bilgi arayışı'' anlamına gelir. Felsefenin tarihi Antik Yunan'a kadar uzanmaktadır. Tarihte bilinen en eski filozoflar Sokrates, Platon ve Aristoteles'tir. Felsefe akımları ve terimleri nelerdir?
Tarih boyunca felsefe birçok dala ayrılmıştır. Antik Dönemde başlayıp Orta Çağ ve Rönesans ile devam eden felsefe tarihinde filozofların ilgilendiği konular farklılık göstermiştir. Orta Çağda din felsefesi ön plandayken, Yeni ve Yakın Çağda, Fenomenoloji, Süreç Felsefesi ve Existansiyelizm gibi yeni akımlar ortaya çıkmıştır.
Felsefe Nedir?
Felsefe, belirli bir sistem içerisinde gerçekleştirilen düşünsel yöntemlerin genel adıdır. Birçok düşünüre ve filozofa göre, felsefenin amacı çözüm bulmak değil soru sormak ve sorgulamaktır. Ünlü Yunan filozof Sokrates, insanın sadece soru sorarak hakikate ulaşabileceğini ifade etmiştir. Arkasında hiçbir yazılı eser bırakmayan Sokrates'in ardından gelen Platon ve Plotinus gibi düşünürler, felsefenin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Felsefe Akımları Nelerdir?
1- Empirizm: Deneycilik adıyla da bilinen bu felsefe akımın en önemli temsilcisi John Locke'dur. Bu akıma göre insan doğuşta hiçbir bilgiye sahip değildir. Edinilen bilgilerin tamamı deney ve deneyim yoluyla kazanılır.
2- Determinizm: İnsanların verdiği kararlarda neden - sonuç ilişkisine dayalı bir toplumsal düzenin etkili olduğunu savunan felsefe akımıdır. Bu akıma göre, insanın tamamen özgür bir iradeye sahip olması mümkün değildir. Tüm ahlaki yönelimlerinde toplumun, çevrenin ve ailenin etkisi vardır.
3- Ateizm: Herhangi bir yaratıcının varlığını reddeden düşünce akımıdır. Ateizmin temelinde kaos ve rastgelelik önemli bir yer tutar.
4- Deizm: Deizme göre evrenin bir yaratıcısı vardır. Ancak yaratıcı insana akıl ve irade vererek ona bir seçim şansı tanımıştır. Dinleri reddeden bu akımın en önemli temsilcileri arasında Voltair, Bertrand Russell ve J. J. Rousseau yer alıyor.
5- Varoluşçuluk: Existensiyalizm adıyla da bilinir. En bilinen temsilcileri Jean- Paul Sartre, Albert Camus, Ludwig Wittgenstein ve Soren Kiergaard'dır. Bu akıma göre, insan yeryüzüne fırlatılmıştır. Tanrı'nın var olup olmadığı bilinemez. Varoluşçuluğun temel ilkesi ''Varlık, özden önce gelir'' cümlesiyle özetlenebilir.
Diğer önemli felsefe akımları şunlardır: Süreç felsefesi, pozitivizm, anarşizm, pandemonizm, idealizm.
Felsefe Bilimi Terimleri:
1- A Priori: Felsefe bilimindeki en önemli kavramlardan biridir. Bilinmesi için deneye ihtiyaç duyulmayan, verili bilgilere denir.
2- A Posteriori: A Priori kavramının zıttıdır. Ancak deney ve gözlem yoluyla öğrenilebilecek bilgileri tanımlamak için kullanılır.
3- Tabula Rasa: Kelime anlamı ''Boş Levha''dır. John Locke'a ait olan bu terim insan zihnini tanımlamak için kullanılır. İnsan doğduğunda Tabula Rasa'ya yani boş bir zihne sahiptir. Daha sonra edindiği deneyimlerle bilgisi artar ve zekası gelişir.
4- Grund Der Existenz: Alman İdealizminin kurucularından J. Von Schelling'e ait bir kavramdır. Varoluş Zemini anlamına gelen bu terim, ''Dünyada neden kötülük var?'' sorusuna alternatif bir cevap getirmiştir.
5- Prima Materia: Hem filozoflar hem de simyacılar tarafından kullanılan bir terimdir. Sözlük anlamı ''ilk maddedir.'' Dünyadaki ve evrendeki tüm maddelerin kaynağını tanımlamak için de kullanılır.
Felsefe Kitapları
Arthur Schopenhauer - Aşkın Metafiziği
J Von Schelling - İnsan Özgürlüğünün Özü Üzerine
Albert North Whitehead - Oluşan Din
Friedrich Schlegel - Eleştirel Fragmanlar
Friedrich Nietzsche - Böyle Buyurdu Zerdüşt
Platon - Sokrates'in Savunması
Aristoteles - Poetica
Erasmus - Deliliğe Övgü
Bertrand Russell - Evlilik ve Ahlak
Farabi - İdeal Devlet
Blaise Pascal - Düşünceler
Alain De Botton - Felsefenin Tesellisi
0 Yorum:
Yorum Gönder