Ateş ve Suyun Dansı

 

Su dayanamamış ateşin gözlerindeki sıcaklığa al demiş; yüregim sana armağan...

İlişkide saygı, doğallık ve empati son derece önemlidir. İnsani ilişkinin olmazsa olmazıdır. Önem ve değer verdiğimiz kişileri çekici bulur, onları ilişki çemberimize alırız.

Saygı olmazsa olmazıdır ilişkinin. İlişkilerde biri diğerine değerlisin, önemlisin derken, karşılıklı önem ve doğal davranışlar, kendin olmaktan vazgeçmemek, gizli bir ayrıntıdır.

İlişki bağlamında; durumlara, olaylara ‘o’nun yerine kendini koyarak bakmak, anlaşmazlık konusu olan şeye bir de karşı pencereden bakmayı denemektir. İlişkiyi sürdürebilmek için amaca yönelik ve etkileşimsel olan insan davranışları gelişimseldir. Yaşanan çevrenin koşullarının değerlendirmesiyle amaçlar ortaya konulur. Bu değerlendirme sonucunda, değişmeye karar vermek için bir istek oluşur. Kişiliğin önemli bir boyutu değişmezlik ilkesini içerir. Değişimin temel koşulu istektir. Eğer kişi isterse değişir.

İki kişi bir araya geldiğinde ve bir iletişim başladığında, bu iletişim etkileşime dönüşerek bir ilişkiyi doğurduğunda, kişi değişmeyeceğinin farkındadır. Ancak, karşısındakini değiştirebileceğine ilişkin, inanılmaz bir itici güçle yanılsamaktadır.

İlişki içindeki etkileşimler, kişilerarası etkileşim ve değişim odaklıdır. Seçimler ve sonuçlar ilişkilerin temeli ve en etkileşimsel boyutudur. Değişmeye dirençli iki birey, bir araya geldiğinde ve ilişki için heveslendiklerinde, önce birbirlerini süzerek anlamak için aşırı bir dikkat, sonra, kim daha güçlü denklemi, arkadan çekişme alanlarını belirleme ve haklılık savaşları, yavaş yavaş alan belirleme, strateji oluşturma, intikam veya geri çekilme ile ilişkiyi devam ettirme veya bitirme süreci, bir hedef oluşturma doğrultusunda ilerleyecektir.
Sadece kişisel hedef odaklı kalmak ve ideallerini kovalamak ya da yanlış yönlendirilmiş hedefler, ilişki sürecindeki etkileşimin doğal sürecini bozacaktır. Tabii ki kendilik duygusunun kaybı ve kişisel hedeflerden uzaklaşmak da bireyselliğin kaybı açısından son derece tehlikelidir. Bireysel ilgilerin kaybolmaması, doğal kişisel hareketliği kaybetmemek, kişisel yaşam anlamı ve amacını yitirmeden Biz olabilmek için bütüncül bir bakışa ulaşabilmek, ilişki sürecini kolaylaştıracaktır.

Biz olabilmek için temel olan hedefler, yeni bir anlayış ve içgörü ile oluşturulur. İletişim, sorun çözme ve uyuşmazlık çözümü gibi alanlarda, beceri ve bilgi birikimini arttırılmalıdır. Biz olmak, kişisel gelişime engel olmamalı ve devam eden büyümeye ve değişime bağlı kalmayı sürdürmek için çaba harcanmalıdır.

Bireysel hedeflerin kaybı ya da sadece eş ve ilişki odaklı hedefler, hem bireyin, hem de ailenin, gelişme ve korunma ihtiyacını bozabilmektedir. Gerçeklik, her birey için ayrı ayrı ifade ve önem taşır. Her bireyin dünya algısı farklı olduğundan, eşlerin çevreyi yorumlama sonuçları oluşturma ve amaçları seçme yolları da farklıdır. ‘ İlişki kişiye farklı roller yükler ve diğerinden beklenen karşılıklı sosyal davranış örüntüleri ortaya çıkar. Böylece kabul edilebilir ya da kabul edilemez olduğuna karar verilen kurallar oluşur. Etkileşim sürecindeki bireysel benzerlikler, ortak dil ve yaşantılar ortak algıyı oluşturur. İlişkinin doğasından oluşan kurallar ve roller artık bireysellikten ayrışmıştır. İlişki iki kişinin kişiliğinin bir yansımasıdır, ancak ayrı ve bağımsız yaşayan bir organizma olarak şekillenir. İlişkisel yaşam tarzı, inançları, değerleri, hedefleri ve bu hedeflere ulaşmanın ne anlamı olduğunu yeniden inşa eder. Böylece iletişim dönüşerek devam eder. Sözel ve sözel olmayan iletişimler etkileşimlerin temelini oluştur. Örtüşmeyen farklı iletişim tarzları da hatalı iletişime, yanlış anlaşılmalara ya da sorunlara yol açabilir.

Bireysel özelliklerin yanı sıra ilişki, etkileşimden oluşan ayrı ve dinamik bir süreç olarak yeniden yapılanır. İlişki artık kişiliklerden bağımsız, farklı bir iletişim ağı olmuştur. Etkileşim içindeki bireyler arasındaki farklılıklar, çatışmaya dönüştüğünde, roller ve işbirliği, süreçleri yeniden değerlendirilir. Eğer kişinin ilişkiden kazanımları ve olumlu duyguları yüksekse, ilişkiye devam kararı verilir. Ancak kişisel ilgi kayıpların artması, ilişkinin yok olması yolundaki sinyallerdir.

‘Sarılmış ateşle su birbirlerine sıkıca, kopmamacasına... Zamanla su, buhar olmaya, ateş, kül olmaya başlamış. Ya kendisi yok olacakmış, ya aşkı...’

İlişkiler için belki de Can Yücel’in dizelerindeki gibi ‘ateş ve suyun birlikteliği yok olmak mıdır?’ sorgusu; ‘Beni yitirmeden biz olamaz mıyız? endişesini taşımaktadır.

İlişkilerde her birey diğeri hakkında içgörü ve anlayış kazandığında, iletişim dilinde karşılıklı ilişkinin varlığına yer verdiğinde, suçlamadan, kınamadan, ilişki kuralarına saygıyla ilerlendiğinde, sağlıklı bir beraberliğin eşit güçler arasında süregelen bir ilişki olduğuna inanıldığında, kişilik gelişimini engellenmeden destek olunduğunda, uyumlu davranış, iyi bir iletişim, etkin bir ilişki bağlamı olarak sürecektir..

Ateş bir gün suyu görmüş yüce dağların ardında sevdalanmış onun deli dalgalarına...

Hırçın hırçın kayalara vuruşuna, yüreğindeki duruluğa demiş ki suya: Gel sevdalım ol, hayatıma anlam veren mucizem ol...

Su dayanamamış ateşin gözlerindeki sıcaklığa al demiş; yüregim sana armağan...

Sarılmış ateşle su birbirlerine sıkıca, kopmamacasına...

Zamanla su, buhar olmaya, ateş, kül olmaya başlamış.

Ya kendisi yok olacakmış, ya aşkı...

Baştan alınlarına yazılmış olan kaderi de yüreğindeki kederi de alıp gitmiş uzak diyarlara su...

Ateş kızmış, ateş yakmış ormanları... Aramış suyu diyarlar boyu, günler boyu, geceler boyu...

Bir gün gelmiş, suya varmış yolu bakmış o duru gözlerine suyun, biraz kırgın, biraz hırçın.

Ve o an anlamış; aşkın bazen gitmek olduğunu. Ama gitmenin yitirmek olmadığını...

Ateş durmuş, susmuş, sönmüş aşkıyla.

İşte o zamandan beridir ki: ateş sudan, su ateşten kaçar olmuş..

Ateşin yüreğini sadece su, suyun yüreğini sadece ateş alır olmuş..

Prof. Dr. Yıldız Dilek Ertürk - Psikolog

Posted in: Felsefe-Psikoloji