Güzel Bir Hafta Sonu Dileriz

Kısa Kısa'da yeni bir Hikaye

Yolunacak Kaz?..

Sağlıcakla Kalın

×

















SON YAZILAR :
Loading...


20 Aralık 2021

Coğrafi Keşifler

Keşifler Çağı olarak da bilinen coğrafi keşifler dönemi, 15'inci yüzyılın birinci yarısından 17'nci yüzyılın ortalarına kadar Portekizli ve İspanyol kaptanlar tarafından, Asya'daki baharat ve değerli maden zenginliğine ulaşacak alternatif ticaret yollarının bulunması amacı ile başlatılıp bu yolda "yeni" kıtalar, okyanuslar ve deniz aşırı toprakların Eski Dünya tarafından keşfedilmesine sebep olan tarihsel aralıktır.

Coğrafi keşifler dönemi ana seferler ve bunlar sonucunda keşfedilen yerler:
       İspanyol İmparatorluğu ve sömürgeleri
       Portekiz Krallığı ve sömürgeleri

Avrupa ile Asya arasındaki en büyük kara ticareti ağı olan İpek Yolu'nun, Osmanlı İmparatorluğu tarafından vergilendirilmesi ve Avrupalıların talep ettiği ürünün denetlenerek verilmesi, Avrupalı yönetimleri rahatsız ediyordu. Asya'ya ulaşmak için kara yoluna alternatif bir yol bulmak gerekliydi; denizi bir alternatif olarak gören Avrupa'da –özellikle güneybatı Avrupa'da– denizciliğe olan önem arttı ve uzun deniz seferlerine çıkabilecek cesur kaptanların yetiştirilmesi için çaba sarf edildi. Avrupa kültürünün hızla yayılmasına, Avrupa'nın zenginleşmesine ve küreselleşmenin ilk tohumlarının atılmasına yol açan Keşifler Çağı, aynı zamanda sömürgeciliğin ve merkantilizmin, Avrupa'daki ulusal politik sistemin koyu bir şekilde benimsenmesini sağlamıştır. Bu dönem, yerliler tarafından "bilinmeyen kıtalardan işgalcilerin gelişi" olarak yorumlandı.

1492'de Amerika kıtasına ayak basan kaptan Kristof Kolomb 
(yere çömelen) ve gemi mürettebatı, 
San Salvador Adası, Karayipler

İlk olarak Portekizli kaptanlar tarafından, 1419 ile 1427 arasında Atlas Okyanusu'ndaki Madeira ve Azor takımadaları keşfedildi. 1434'ten önce Portekizliler ilk olarak Afrika'nın batı kıyılarına, ikinci olarak ise Ümit Burnu'nu fark ederek Hindistan'a uzanacak güzergâhı keşfettiler. Kaptan Kristof Kolomb'un 1492 ile 1502 arasındaki Atlantik-ötesi keşfi olan Amerika seferlerinden, 1543'e kadar Japon adasının, Sri Lanka'nın ve diğer Asya topraklarının keşfine kadar Portekiz ve İspanya deniz seferlerine, keşiflerine, ülkelerine ve Avrupa'ya zenginlik getirmeye devam etti. Bu sayısız deniz seferleri Atlantik, Hint ve Büyük Okyanus ve onlarca deniz aşırı toprağın Avrupalılar tarafından keşfedilmesi, 19'uncu asrın dördüncü çeyreğine kadar devam eden Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya deniz seferlerine, ve 20'nci asrın ilk yarısında kutup bölgelerinin araştırma hedefi olmasına yol açtı.

Avrupa ticaretinin yükselişi

12'nci ve 15'inci yüzyılları arasında Avrupa ekonomisi, nehir ve deniz ticaret yollarının birbirine bağlanmasıyla olumlu yönde evrilmiş ve Avrupa'nın, dünyadaki en müreffeh ticaret ağlarından biri olmasına neden olmuştur. 12'nci asırdan önce, Cebelitarık Boğazı'nın doğusunda ticaretin önündeki en büyük engel, yetersiz gemi tasarımından ziyade ticari bir teşvik eksikliğiydi. İspanya'nın ekonomik büyümesi Al-Andalus'un (Endülüs) fethedilmesini ve 1147 Lizbon kuşatmasını izledi. Birinci Haçlı Seferi'nden önce başlayan Fatimid Halifeliği, İspanyol ve Portekiz deniz gücünün gerilemesine ancak Venedik, Cenova ve Pisa gibi denizci İtalyan devletlerinin Doğu Akdeniz'de ticarete egemen olmasına yardımcı oldu ve İtalyan tüccarların zengin olmasında etkili oldu.

11'inci yüzyılın dördüncü çeyreğinde Büyük Britanya, Normanlar tarafından fethedilince, Kuzey Denizi’nde barışçıl ticarete izin verdi. Kuzey Germen toprakları ve Kuzey Baltık Denizi boyunca kuzey Almanya'daki ticaret lobisi konfederasyonu olan Hansa Birliği, bölgenin ticari gelişiminde etkili oldu. 12'nci yüzyılda Flanders, Hainault ve Braband bölgesi, Cenova ve Venedik'teki tüccarları doğrudan Cenova'dan yola çıkmaya teşvik eden Kuzey Avrupa'daki en kaliteli tekstilleri üretmeye başladı. İki geç yelken kulesi ve bir başucu ile bir Caravel. Caraveller Portekizliler tarafından icat edildi, daha fazla manevra kabiliyetine sahiptiler ve Keşif Çağı için gerekliydi.


Teknoloji: Gemi tasarımı ve Pusula

Coğrafi keşifler dönemini tetikleyen önemli teknolojik yenilikler, manyetik pusulanın benimsenmesi ve gemi tasarımındaki ilerlemelerdi. Pusula, güneşin ve yıldızların referansına dayanan eski navigasyon yöntemine göre daha kullanışlıdır. Pusula 11. yüzyılda Çin'de navigasyon için kullanılmış ve Hint Okyanusu'ndaki Arap tüccarlar tarafından benimsenip kullanılmıştır. 12. yüzyılın sonlarına ve 13. yüzyılın başlarına doğru Avrupa'ya yayıldı. Hint Okyanusu’nda navigasyon için pusulanın kullanımı ilk olarak 1232'de, Avrupa’da ise 1180’de kaydedilmiş.

Gemi Dümeni (Temsili)

Denizcilik için Malay halkı, MÖ 1'den en az yüz yıl önce, bambu ile güçlendirilmiş dokuma hasırlardan yapılan kendilerine özgü yelkenleri bağımsız olarak icat etmişti. Han hanedanı zamanında (MÖ 206 ila MS 220) Çinliler, güney kıyılarını ziyaret eden Malay’lardan bu teknolojiyi öğrendiler. Bu tür yelkenlerin yanı sıra, denge yelkenleri de yaptılar (tanja yelkenleri).

Başlıca nedenleri

Bilimsel ve teknolojik alandaki ilerlemeler

Doğu ülkelerinin zenginliği

Cesur gemicilerin yetişmesi

Avrupalıların dünyayı tanıma merakı ve Hristiyanlığı yayma amaçları

Avrupalıların Hindistan'a ulaşmak için yeni yollar aramaları (İpek ve Baharat Yolları Osmanlı Devletinin elindeydi.)

Kralların Coğrafi Keşifleri teşvik etmeleri (özellikle Portekiz ve İspanyol krallar)

Kristof Kolomb (1451 – 1506), 1492 senesinde baharat, altın ve diğer zenginliklerin fazlasıyla bulunduğu Hindistan'a ulaşma ümidi ile istemeden Amerika Kıtası'nı bulmuştur. Portekizli kaptan Bartolomeu Dias'ın Ümit Burnu'nu keşfetmesinden sonra Vasco da Gama, buradan dolaşarak Hint Okyanusu ve Hindistan'a ulaştı. Portekizli Macellan ve Del Kano, dünyayı dolaşarak geçtiler ve bunun sonucunda dünyanın yuvarlaklığına dair kesinleştirici sonuçlara ulaşmışlardır. Venedikli gezgin Marco Polo (1254 – 1324) Asya gezilerinin anlatımlarıyla Avrupa'nın Doğu uygarlıklarını tanımasını sağlamıştır.

Başlıca sonuçları

İpek ve Baharat yolları önemini kaybetti yerine Atlantik Okyanusu kıyısındaki limanlar (Lizbon, Amsterdam, Rotterdam ve Londra) önem kazandı. Bu durum özellikle Osmanlı’yı ekonomik açıdan olumsuz etkilemiştir.

Yeni bulunan topraklardan Avrupa’ya bol miktarda altın ve gümüş girdi. Keşfedilen yerlere özellikle Amerika Kıtasına Avrupa’dan büyük göçler oldu. Avrupa kültürü bu bölgeye yayıldı.

Avrupa’da zengin ve sanattan zevk alan bir sınıf olan Burjuva sınıfı ortaya çıktı. Bu durum, Rönesans hareketlerinin başlamasında etkili olmuştur.

Avrupalılar bilinmeyen birçok bitki ve hayvan türünü Avrupa’ya taşıdı.

Avrupalılar keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular.

Hristiyanlık dini geniş alanlara yayıldı. Fakat bilimsel gelişmeler sonucu ortaya çıkan gerçekler kiliseye ve din adamlarına olan güveni azalttı.

Reform ve Rönesans hareketlerinin etkileriyle gelişmiş oldukları gibi kendileri de bu hareketlerin gelişimini etkilemişlerdir. Bu keşifler sonucunda Avrupa yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir. Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir değer olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır. Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta yok etmiş, Avrupa kültürünü egemen kılma sürecini şekillendirmiştir. Hem doğal hem de kültürel farklılıkları yok eden bir süreç olmuştur. Bu klasik sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır.

14. yüzyılın sonlarından başlayarak 16. yüzyıla kadar Avrupalıların yeni ticaret yolları keşfetmek adına yeni deniz yolları araması sonucu oluşturdukları organizasyon, gezi Amerika da dahil pek çok popüler kıtanın keşfiyle son bulmuştur.

15. yüzyılda özellikle birçok Avrupa ülkesi, Avrupa’da son derece pahalı olan ipek ve baharatın önemini anlamış ve Hindistan'a ulaşmanın, ticaret yapmanın bir yolunu aramasıyla başlamıştır. Hindistan'a karadan ulaşmak o dönem ve koşullar içinde oldukça zorluydu bu yüzden Hindistan'a ulaşmanın yeni bir deniz yolunun keşfedilmesiyle mümkün olacağı fikri pek çok krala cazip gelmiştir. Lakin bu fikirlerle pek çok cimri kral bile dönemin önde gelen denizcilerine hazinesinden yüklü miktarda servet ödemiştir.

Özellikle Portekiz tahtına prens Henry’nin geçmesiyle başlayan coğrafi keşifler, onun kurduğu okullardan çıkmış Vasco da Gama, Bartolomeo Diaz gibi pek çok ünlü denizcilerle başarılı sonuçlar elde etmiştir.

Fakat bugün Amerika'yı keşfetmesiyle ünlenen ve en popüler denizci olarak tanınan Kolomb bile Amerika kıtasına doğru gitmeyi tercih ederken yeni bir kıta için değil, dünyanın diğer tarafından dolanıp Hindistan'a ulaşabileceğini düşünmüş ve İspanyol ile Portekiz krallarına bu şekilde bir fikir ortaya atarak onların desteğini almaya çalışmıştır. Bunun imkânsız olduğu ancak günümüz şartlarında anlaşılacaktı.

Osmanlı İmparatorluğuna etkileri

- Avrupa’nın, Osmanlı Devleti’ne bağımlılığı azaldı.

- Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini önemli ölçüde azalttı.

- Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşiflerin getirdiği olumsuzlukları önlemek için Süveyş Kanalı Projesi’ni oluşturdu. Lakin bunu ancak 1869’da Fransızlar gerçekleştirdi.

- Hint Okyanusu'nda Portekizliler ile savaştı fakat galibiyet elde edemedi.

- Don - Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek İpek Yolu’nu tekrar canlandırmak istedi. Ancak bunda da başarılı olamadı.

- Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar vermek zorunda kaldı.

Aşağıda, Avrupalılar'ın Avrupa topraklarının dışına çıktıklarında yaptıkları Coğrafi Keşifler'in bir listesini bulabilirsiniz..

TarihKeşfedilen noktaKâşifler (Denizci & Jeografikerler)
860'a doğruİzlandaNaddod
875'e doğruBeyazdenizOttar
982'ye doğruGrönlandKızıl Erik
1246TataristanGiovanni, Dal Piano Dei Carpini
1253MoğolistanRubroek
1271-1275ÇinMarco Polo
1431Azor AdalarıGonçalo Velho
1441Beyaz BurunNuno Tristao
1445SenegalLançarote Peçanha
1471Gine KörfeziJoao de Santarem
1482KongoDiego Cam
1487Ümit BurnuBartolomeu Dias
1492Amerika (San Salvador)Kristof Kolomb
1492HaitiKristof Kolomb
1497NewfoundlandGiovanni Caboto, Sebastiano Caboto
1497-1499Afrika ve Hindistan kıyılarıVasco da Gama
1498LabradorGiovanni Caboto
1499VenezuelaAlonso de Ojeda, Amerigo Vespucci
1500AmazonVicente Yáñez Pinzón, Martín Alonso Pinzón
1500BrezilyaPedro Alvares Cabral
1502Orta AmerikaKristof Kolomb
1505Sri LankaFrancisco de Almeida
1508MalakkaSiqueira
1511Sunda AdalarıA. d'Abreu
1513FloridaJuan Ponce de León
1513PanamaNunez de Balboa
1515'e doğruBermuda AdalarıJuan Bermudez
1516Rio de la PlataDiaz de Solis
1518MeksikaFernanadez de Cordoba
1519Tenochtitlan (Meksika)Cortes
1520Ateş ÜlkesiFerdinand Magellan
1521Filipin AdalarıFerdinand Magellan
1524Nouvelle FranceVersazano
1532-1534Peru'nun fethiF. Pizarro
1534KanadaJacques Cartier
1535KaliforniyaCortes
1535ŞiliD. de Almagro
1540ColoradoF. Alarcon
1542JaponyaMendes Pinto
1568Salomon AdalarıMendana
1576Baffin AdasıFrobisher
1577VirginiaW. Raleigh
1581-1584SibiryaYermak
1585Davis BoğazıJ. Davis
1594Novaya ZemlyaBarents
1595Marquises AdalarıMendana
1605Yeni Hollanda (Avustralya)Willem Janszoon
1606Yeni Hebrides AdalarıQueiros
1610Hudson KörfeziHenry Hudson
1615'e doğruHorn BurnuJ. Lemaire
1642TasmanyaA. Tasman
1642Yeni ZelandaA. Tasman
1697KamçatkaAtlasov
1700New BritainDampier
1722Samoa AdalarıRoggeveen
1739Bering BoğazıBering
1741Aleut AdalarıBering ve Delisle
1767TahitiWallis
1768Lousiade TakımadalarıBougainville
1772Kerguelen AdalarıKerguelen
1774Yeni KaledonyaJames Cook
1778Yeni KaledonyaJames Cook
1788Mackenzie IrmağıMackenzie
1791Vancouver AdasıVancouver
1840Adélie toprağıDumont d'Urville
1839-1842Victoria toprağıJ. C. Rose
1878-1879Kuzeydoğu GeçidiE. Nordenskjöld
1903-1906Kuzeybatı geçidiR. Amundsen
1908-1909Magnetik Güney KutbuE. Schackleton
1909Kuzey KutbuPeary
1911Güney KutbuR. Amundsen
1926Güney KutbuR. Amundsen ve Nobile

0 Yorum:

Yorum Gönder

Türkiye Şehirleri Türkiye Coğrafyası Dünya Şehirleri Dünya Coğrafyası Ülkeler



  • Blog Yazıları


    Email
    KISA KISA
    X



    Folower Button

    Takipçiler

    Company Info | Contact Us | Privacy policy | Term of use | Widget | Advertise with Us | Site map
    Copyright © 2020. merhancag . All Rights Reserved.

    Bilgi Mesajı

    Duvarı Aşamıyorsan Kapı Aç

    Kıssadan hisse Kısa Kısa'da sizi bekliyor...

    facebook sayfamızı takip edebilirsiniz!