Antik Mısır Dini ve Mısır Tanrıları

Osiris, Anubis ve Horus.

Antik Mısır dini, Antik Mısır toplumunun ayrılmaz bir parçası olan ve çok tanrılı ve ritüelleri karmaşık bir inanç sistemi vardı. Mevcut olduğuna inanılan ve kuvvetler ve doğa unsurları, kontrolünde olan birçok tanrılar ile Mısırlıların etkileşimi üzerinde yoğunlaşmıştır. Mısırlı din uygulamalarını tanrılar sağlamakta ve halk ise onların beğenisi kazanmak için bir çabaları vardı. Mısır'ı tarihteki kral ile aynı statüsü ile aynı olan ve aynı zamanda tanrı olan Firavunlar yönetirdi. Firavunlar bir insan olmasına rağmen, Firavunların tanrıların soyundan olduğuna inanılıyordu. Firavunlar insanlar ve tanrılar arasında arabulucu olarak görev aldılar, evrendeki düzeni korumak ve tanrıların tekliflerini yerine getirmek zorundaydılar. Mısırlılar tanrılar için muazzam tapınaklar yapmışlardır.

Önemli Tanrılar

Başlangıçta, Mısır'da insanların beş farklı dini gruplar vardı. Her grup farklı inançları vardı ve farklı yerlerde yerleşmişlerdi.

Grup	Şehir	Baş Tanrı
Ennead	Heliopolis	Atum (genelde kullanılan Atum-Ra)
The Ogdoad	Hermopolis	Thoth.
Chnum-Satet- Anuket triad	Elephantine	Chnum
Amun-Mut- Khons triad	Teb	Amon
Ptah-Sekhmet- Nefertem triad	Memfis	Ptah

Mısır tarihi boyunca, inançlar lideri değişti. Birisi iktidara yükseldi, onların inanç sistemi de yükseldi. Yeni inançlar zaten vardı ve diğer inançlar ile kaynaştılar. Bu bile bugün bilindiği gibi eski Mısır uygarlığının sona ermesinden sonra gerçekleşti. Bunun bir örneği, Yeni Krallık olabilir. Onun süre zarfında, tanrılar Ra ve Amun, Amun-Ra oldu. Bir tanrı oluşturmak için genellikle buna sinkretizme denir.

Tanrıların Tarihi

Tanrıça İsis

Mısırlılar başlangıçta evrenin kaosun karanlık sularıyla dolu olduğuna inanırlardı. İlk tanrı, Re-Atum, sudan geldi. Atum yere tükürdü ve bu tanrılar Şu (hava tanrısı) ve Tefnut (nem tanrıçası) yarattı. Dünya yaratıldığında Şu ve Tefnut iki çocuk dünyaya getirdi: Nuit (gökyüzü tanrıçası) ve Geb (yeryüzü tanrısı). Şu ve Tefnut karanlıkta yürürken kaybolduğu zaman insanlar yaratıldı. Re-Atum onları bulmak için gözünü gönderdi. Onları bulduktan sonra, sevinç gözyaşları insanlara dönüştü.

Nuit ve Geb arasında bir ilişki vardı. Şu bunu duydu ve onlarla birlikte olmamaya karar verdi. Bu yüzden gökyüzü ve toprak arasında hava oldu. Nut ise bu çocuğu doğurmayacağını söyledi. Nuit Thoth'dan yardım istedi. Thoth ay-tanrısı Khons ile kumar oynadı. Thoth kazanarak 360 günlük yıla 5 gün daha ekledi. Nut bu günlerin her biri için çocuklarına şu isimleri verdi: Osiris, İsis, Set, Neftis ve Horus.

Osiris Mısır kralı oldu. Kardeşi Set, onu öldürdü ve kral oldu. Onu öldürdükten sonra, Set Osiris'in cesedini parçaladı. İsis kardeşinin parçalarını kurtardı. Daha sonra tapınağın altında parçaları gömmek istedi. Set kral olduktan sonra, Horus Osiris'in oğlu ile savaştı. Set kaybetti ve çöle gönderildi. Set korkunç fırtınaların tanrısı oldu. Osiris Anubis tarafından mumyalanarak ve ölülerin Tanrısı haline getirdi. Horus yeni kral oldu. Antik Mısır'da, bu firavunlar Horus'un soyundan olduğuna inanılırdı.

Eski Yunanlar kendi tanrı ve tanrıçaları Mısır tanrı ve tanrıçalarının ataları olduğuna inanıyordu. Eski Yunan mitolojisi'nde Titan Tifon serbest kaldığında tüm Yunan tanrıları Mısır'a kaçar. Mısır'da, tanrıların çoğu kendilerini Tifon'dan kendilerini gizlemek için hayvana dönüştürdü ve çoğalmaya başlayarak Mısır tanrı ve tanrıçaları doğmuştur.

Ölüm ve Mumyalama

Eski Mısırlılar, ölümün hayatın bir sonu olduğunu düşünmemekteydiler. Ruhun insan vücudunu terk etmesinden itibaren, ruhun yeraltı dünyasında ölüm Tanrısı Osiris ile yargıçlarını tarafından sorgulandığını düşünürlerdi. Mısırlılara göre, ölen bir insanın ruhu öteki dünyaya gidiyordu. Diriler ve ölüler ülkesi arasındaki korku ülkesini geçince, büyük yargıcın karşısına, Anubis veya Horus tarafından getirilirdi. Orada bir tören düzenleniyor, bu törende ölenin kalbi tartılıyordu. Bu tören sırasında yeraltı tanrısı Anubis elinde bir terazi tutardı. Ölünün kalbi bu terazinin kefelerinden birine konurdu. Öteki kefede ise adaleti ve doğruluğu ölçebilecek bir tüy bulunurdu. Eğer ölü adil ve dürüst bir yaşam sürmüş ise kefeler dengelenirdi. Eğer kalp tartıda eksik gelirse, yemesi için Ament adlı canavara verilirdi. Bütün bu olup biteni Tanrıların katibi Thoth kayda geçirirdi. Eski Mısırlılara göre ölümden sonra ruh ağızdan bir kuş şeklinde çıkardı. Bunun için Tanrı Anubis, elindeki aletle ölünün ağzını açar, bu sayede ölünün ruhu rahatça gidip gelirdi. Yine öteki dünyanın kapılarını da Tanrı Anubis açardı. Batıda olduğu düşünülen ölüler ülkesinin kapılarında Tanrı Amente bekler, yeni gelenleri kapıda karşılardı. Öteki dünyayı batıda düşünen Mısırlı, bu yüzden ölülere batının halkı da derdi. Mısır dinine göre, insanda, biri Ba, biri Ka adını taşıyan iki ruh vardır. Bunlardan ikincisi, insan öldükten sonra varlığını onun heykelinde sürdürür. Bu nedenle, Mısır'da, Ka tapımı ile heykel tapımı arasında sıkı bir ilişki vardır. Mısır'da mumyacılığın, aradan geçen binlerce yıla karşın canlılığını korumasının nedeni de aynı inançtır.

Eski Mısır'da mumyalamanın amacı ise ölünün gövdesini sonsuza kadar yaşayacak hale getirmekti. Ve kültün işlevi, cismani ruhla (Ba), ölümle gövdeden uçmuş olan cismani olmayan enerji öğesini (Ka), büyü yoluyla yeniden bir araya getirmekti. Bu yapıldığında ölümün ortadan kalkacağına inanılıyordu." Öbür dünyaya giden ruhun (Ba) bazı törenler sayesinde geri geleceği düşünüldüğünden ölünün uzuvları tekrar hareket kabiliyeti kazansınlar diye, mezara koymadan evvel rahip ölünün ağzını açardı.[kaynak belirtilmeli]

Tanrılar ve Görevleri

Amun Ra

Anubis: Ölen Osiris'i mumyaladığı için mumyalama tanrısı olmuştur. Görevi tüm ölüleri korumak ve yüceltmektir.

Ptah: Antik Mısır'da evreni ve diğer her şeyi yarattığına inanılan tanrıdır.

Ra: Mısır mitolojisinde güneş tanrısıdır.

Osiris: Ölüler Tanrısı.

Isis: Analık ve Bereket Tanrıçası.

Horus: Eski Mısır mitolojisinde gök (Güneş) tanrısıdır.

Nephthys: Kötü bir tanrı olan Seth'in karısıdır.

Seth: Kuraklık ve Kötülük Tanrısı

Ma'at: Ma'at, Mısır'ın doğruluk ve adalet tanrıçasıdır.

Bes: Dans, müzik ve savaş (isyan) tanrısıdır.

Sobek: Sular Tanrısı

Sekhmet: Savaş ve yıkımın tanrıçasıdır.

Min: Erkeklikte seksin tanrısı ve çöllerdeki seyyahların koruyucusu ve Hasat Tanrısı.

Ruh Kavramı

Antik Mısırlılar, bir ruhun ( kꜣ veya bꜣ; Mısırca Telaffuz: Ka veya Ba) birçok parçadan oluştuğuna inanıyorlardı. Ruhun bu bileşenlerine ek olarak, insan vücudu da bu kavramla ilişkili olmuştur. (ḥꜥw: "bedensel parçaların toplamını" anlamına gelir).

Firavun Akhenaton ve ailesi Aton için
dua ederken

Antik Mısır'ın yaratılış efsanelerine göre, tanrı Atum, kendi büyüsünü (ḥkꜣ) kullanarak dünyayı kaostan yaratmıştır. Büyü ile yaratıldığından ötürü, Mısırlılar dünyanın büyüyle iç içe olduğuna ve üzerinde yaşayan her şeyin bu büyüden oluştuğuna inanıyorlardı. İnsanlar yaratıldığında, bu büyünün insanların ruhu şeklini aldığına ve her insanın içinde ve etrafında bulunan ruhtan kaynaklı sonsuz bir güç olduğuna da inanılmıştır.

Ruhun parçaları, Eski Krallıktan Yeni Krallığa ve bir hanedandan diğerine, beş parça ve daha fazla olduğuna inanılacak şekilde değişiklik göstermiştir.

Antik Mısır cenaze metinlerinin çoğu, ruhun birçok parçasına gönderme yaparlar: ẖt (Orta Mısırca: /ˈçuːwaʔ/, Koptik: ϩⲏ) "fiziksel beden", s "manevi beden", rn (/ ɾin /, Koptik: ⲣⲁⲛ veya ⲗⲉⲛ) "isim, kimlik", bꜣ "kişilik", kꜣ (/kuʔ/, Eski Mısırca: /kuʀ/) "çift", jb (/jib/, Koptik: ⲉⲡ) "kalp", šwt "gölge", sḫm (/saːχam/) “güç, şekil” ve ꜣḫ (kişinin öbür dünyaya geçişini başarıyla tamamlamış olan kombine ruhları). Manchester Üniversitesi'nde bir Mısırbilimci olan Rosalie David, ruhun birçok yönünü şöyle açıklamıştır:

« Mısırlılar, muhtemelen Eski Krallık'ta erken dönemlerde gelişen bir inanış olan insan kişiliğinin birçok yönü olduğunu düşünüyorlardı. Hayatta, kişi tam bir varlıktı, ancak erdemli bir yaşam sürdüyse, bir sonraki dünyada kullanılabilecek çok çeşitli formlara da erişebilirdi. Bazı durumlarda, bu formlar, ölen kişinin destek olmak istediklerine veya alternatif olarak düşmanlarından intikam almalarına yardımcı olmak için kullanılabilirdi.

Posted in: Dinler Tarihi, İlahi Bilimler