Köyceğiz - Dalaman - Ortaca (Muğla İlçeleri)

KÖYCEĞİZ

Köyceğiz, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Tarihçe

Köyceğiz'in tarihi M.Ö. 3400 yıllarına kadar uzanır. Bu yörede varlık gösteren ilk uygarlık Karyalılardır. Sonra sırasıyla İskitler, Asurlular, İyonyalılar, Dorlar, Akalar, Persler, Hellenler, Seleykoslar, Romalılar, Selçuklular, Menteşeoğulları ve Osmanlılar yöreye hakim olmuştur.

Köyceğiz'in tarihi ile ilgili ilk bilgileri tarihçi Herodot, coğrafyacı Strabon ve İngiliz arkeolog Hoskin vermektedir.

M.Ö. 2000 yıllarında Yunanlar ve Akalar'ın deniz yolu ile Ege kıyılarına çıkmaları ile sahilde yeni koloniler kurulmuş, iç kısımlarda ise Karyalıların kolonileri ile gelişim sağlanmıştır. Böylece ilçe M.Ö. 1000 yıllarında oldukça iyi bir konuma gelmiştir. Köyceğiz Gölü'nün Akdeniz'le birleştiği yerde Kaunos şehri Karya'nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Akropol, ünlü mabetler ile Harab ve Susan kaleleri önemli tarihi eserlerdir.

Osmanlılar döneminde ilçe Hurşit Paşa'nın Muğla Mutasarrıflığına getirildiği dönemde bugün bulunduğu yer olan Yüksekkum'a taşınmıştır (1884). İstiklal Savaşı'nda düşman saldırısına uğramış, 1919 yılı sonunda Tahirağa, Mehmet Zeki Osman Ağa ve Tevfik Bey'lerin öncülüğünde Kuva-i Milliye Teşkilatı kurularak yurt savunmasına dahil edilmiştir.Buranın Kuvai Milliye komutanı Dr Hikmet Kıvılcımlıdır. Köyceğiz adının nereden geldiğine gelince: Efsanelere göre Köyceğiz, gölün alanı üzerinde bulunan bir ovada kurulmuş. Bilinmeyen bir zamanda ovayı sular basmış. Felaketin seyrine gelenler gölün doğu kısmında kalan birkaç evi ve insanı görünce: "Bütün şehir batmış, sadece kıyıda bir Köyceğiz kalmış." demişler. Bugün hâlâ gölün altında bir batık şehir olduğuna inanılır.

Coğrafi konum

Köyceğiz İlçesi, Akdeniz ve Ege Bölgeleri’nin birleştiği yerde, Muğla – Fethiye Karayolu’nun 60. km.’sinde, zengin doğal güzellikler ve narenciye bahçeleri içinde, sakin bir turistik ilçedir. İlçe, adını aldığı Köyceğiz Gölü’nün kuzeyinde kurulu olup, 1.758 km² yüzölçümündedir.

İklim

Köyceğiz'in kıyı kesiminde Akdeniz iklimi, dağlık bölgelerde ise Karasal iklim görülür. Türkiye'nin Rize' den sonra EN ÇOK yağış alan Köyceğiz'de kış yağmurlarının 2-3 ay sürdüğü görülmüştür.

Nüfus

İlçenin 2 beldesi ve 25 mahallesi bulunmaktadır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1965	45.062	3.409	41.653
1970	56.380	4.187	52.193
1975	62.253	4.612	57.641
1980	71.194	5.346	65.848
1985	49.874	6.232	43.642
1990	25.836	6.406	19.430
2000	29.196	7.523	21.673
2007	32.395	8.466	23.929
2008	32.347	8.467	23.880
2009	32.753	8.677	24.076
2010	32.817	8.750	24.067
2011	33.331	8.907	24.424
2012	33.570	9.147	24.423
2013	33.777	33.777	veri yok
2014	34.027	34.027	veri yok
2015	34.363	34.363	veri yok
2016	34.942	34.942	veri yok
2017	35.325	35.325	veri yok
2018	36.389	36.389	veri yok
2019	36.926	36.926	veri yok
2020	37.981	37.981	veri yok

Not 1: 1983 yılında Dalaman ve 1987 yılında Ortaca ilçelerinin kurulması ile o yıllara ait nüfuslar azalmıştır.

Not 2: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

İlçe nüfusunun % 85’i mahallede yaşamakta olup geçimini tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm ile sağlamaktadır. İlçenin en büyük gelir kaynağı tarımdır. İlçede polikültür tarım yapılmakta olup, iklim ve coğrafi yapı birçok ürünün yetiştirilmesine elverişlidir.

İlçenin diğer bir geçim kaynağı, gezginci arıcılıktır. Köyceğiz Gölü ve gölü Akdeniz’e bağlayan Dalyan Boğazı’nda kefal balığı üretimi yapılmaktadır. Beyobası beldesinde alabalık tesisleri kurulu olup, üretimini sürdürmektedir.

İlçede 3 adet narenciye yıkama, mumlama, standardizasyon ve paketleme fabrikası kurulu olup, ihracatlar buradan yapılmaktadır. Ayrıca ilçenin adını taşıyan Köyceğiz Köyü’nde tarım alet ve makineleri üreten bir fabrika bulunmaktadır.

Turizm

Köyceğiz Gölü

Köyceğiz Gölü ve gölün sahille birleştiği bölgede kurulan Karia’nın önemli limanlarından ve ticaret merkezlerinden Kaunos şehri ilçenin turizmdeki önemini arttırmaktadır.

Ayrıca ilçenin Sultaniye Köyü’nde mevcut olan Sıcak-Soğuk Termal Kaplıcaları, sağlık turizmi bakımından önemli bir merkezdir. Diğer taraftan Yayla Köyü ve kuzeyindeki Gökçeova, safari turizmiyle ilgi görmektedir. Çandır Köyü Horozlar mevkiinde çamur banyoları ve tesisleri bulunmaktadır.

Köyceğiz'in Akdeniz kıyısında bulunan mahallesi Ekincik Koyu, uzun plajı, nefis koyu ve yat limanıyla, su sörfü, su kayağı ve yüzme için elverişli yerlerden biridir. Her gelenin eşsiz bir yer keşfettim dediği ekincik, tatilde sessizliği,huzuru,güzel deniz ve ormanı arayanlar için ideal bir koydur.

Köyceğiz Gölü, Dalyan Kanalı, kaplıca ve çamur banyoları, 10 km. uzaklıktaki 800 m. rakımlı Ağla Yaylası, Şelale, Yuvarlakçay görülmeye değer yerlerdir. Dalaman Çayı, rafting ve trekking için önemlidir. Ağla Yaylası için yayla turizmi çalışmaları sürdürülmekte olup ayrıca göl çevresinde, Köyceğiz-Dalyan arasında bisiklet parkuru için alt yapı çalışmaları yapılmaktadır.

Köyceğiz Gölü’nün batısında Ölemez Dağı, doğusunda Sultaniye Köyü sınırları içinde, kıyı boyunca çok sayıda termal kaynaklar vardır. Turizm ve Sağlık Bakanlığı’nca yaptırılan araştırma ve incelemeler sonucunda çok sayıda ılıca-kaplıca ve içme kaynakları tespit edilmiştir. Bu termal kaynakların en önemlileri ve sağlık amaçlı olarak işletilenleri, Hasan Çavuş Ilıcası ve Kokar Girme denilen kaplıcalarıdır.

Sultaniye Kaplıcaları’nın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Milattan önceki yüzyıllardan itibaren bir şifa yurdu olarak işletilmiştir. Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminde halkın hizmetine sunulmuştur. Roma döneminde 400 hastaya aynı anda hizmet verecek kadar gelişmiş bir hastane durumundaydı. Kaynaklara göre, hastanenin girişinde “Tanrılar adına buraya ölüm giremez” diye yazılmıştır. Ölemez Dağı da adını kaplıcalardan almıştır.

2015 yılının Temmuz ayında Şamanizm ve Tangrizim inancına sahip olan insanların katılımıyla Ayata Festivali düzenlenmiştir.

DALAMAN

Dalaman, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Dalaman Havalimanı bu ilçe sınırları içerisindedir. Ortaca'nın da ilçe haline getirilmesinden sonra bağlı beldesi kalmamıştır. 26 mahallesi bulunmaktadır. Akdeniz Bölgesi’nde, Muğla İline bağlı bir ilçe olan Dalaman,aynı ilin Köyceğiz, Ortaca ve Fethiye ilçeleri ile Denizli ili Çameli ilçesi arasında yer almaktadır. Doğu,kuzey ve batı kesimleri dağlık,güneyi ovalıktır. İlçe topraklarını Gölgeli Dağlar (2.295 m.), Boncuk Dağı (2.265 m.) engebelendirmektedir. Fethiye Körfezi ’ne paralel uzanan bu dağların etekleri yapraklı, yüksek kesimleri de iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlarla kaplıdır. Dalaman Ovası, Muğla ilinin en verimli ovasıdır,Türkiye'nin ve dünyanın en verimli ovaları içerisindedir. İlçe topraklarını Dalaman Çayı sulamakta olup, Akdeniz ve Ege Bölgeleri geçiş noktasında bulunmaktadır. Dirmil yakınlarındaki Kocaş Dağından doğan, Dalaman Çayı Marmaris ve Fethiye arasında yer alır. Toplam uzunluğu 229 km.dir. Batı Toroslar’ın Göktepe ve Yaylacık Dağlarından inen kolların birleşmesiyle büyüyen çay, dar ve derin bir vadi içinde akarak, Ortaca’nın 8 km. güneyinden denize dökülür.Deniz seviyesinden yüksekliği 15 m.dir. Yüzölçümü 61.694 hektardır. Dalaman nüfusu 2019 yılına göre 42.024 kişidir.[3] Ayrıca Türkiye'nin 6.büyük barajı olan Akköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali de Dalaman ilçesi sınırları içinde yer almaktadır.

Tarihçe

İlçenin tarihiyle ilgili herhangi bir bilgi yeterli arkeoloji kazısı ve yüzey araştırması yapılmadığından dolayı bulunmamaktadır. Ancak Antik Karya bölgesi içerisinde olduğundan ilçe tarihinin çok eskilere dayandığı sanılmaktadır.

Daha önce Köyceğiz İlçesine bağlı olan Atakent ve Dalaman beldelerinin birleşmesiyle tek bir belediye olan Dalaman, 1983’te ilçe konumuna getirilmiştir.

Euhippe antik kentinin Karia bölgesinin kuzeyinde, Dalaman’ın yanı başında Alaçatlı Köyü’nün (Alaca-atlı) bulunduğu yerde olduğu sanılmaktadır.

Dalaman Tren İstasyonu da Dalaman ilçesinde bulunmaktadır.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1985	24.634	13.179	11.455
1990	26.408	15.025	11.383
2000	28.148	17.607	10.541
2007	31.318	20.945	10.373
2008	32.367	22.046	10.321
2009	33.451	22.956	10.495
2010	33.980	23.761	10.219
2011	34.815	24.594	10.221
2012	34.839	24.807	10.032
2013	35.362	35.362	-
2014	35.958	35.958	-
2015	37.406	37.406	-
2016	37.364	37.364	-
2017	39.089	39.089	-
2018	41.351	41.351	-
2019	42.024	42.024	-
2020	43.036	43.036	-

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İklim

İlçenin iklimi tipik Akdeniz iklimi olup, Subtropikal iklimi olarak tanımlanabilir. Bu iklim karakteristliğine uygun olarak, yöre kışları ılık ve yağışlı, yazları ise kurak ve sıcaktır. Yıllık ortalama yağış miktarı 1044.5 mm.dir. Dalaman'da 19 Temmuz 1973 te ölçülen 48,5 °C lik sıcaklık Türkiye'de Kahramanmaraş(48,8 °C) ve Şırnak Cizre (48,6 °C) den sonra ölçülen 3. en yüksek sıcaklıktır.

Ekonomi

İlçenin ekonomisi turizm, nakliyecilik, tarım ve kâğıt sanayiine dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, buğday, ayçiçeği, fiğ, yonca, pamuk ve mısırdır. Bunların yanı sıra narenciye üretilmekte olup, nar, incir ve avokado da üretilen ürünler arasındadır. Hayvancılıkta damızlık inek yetiştirilir. Buna bağlı süt üretimi yapılmaktadır. İlçede bulunan kuruluşların başında 1982’de işletmeye açılan Dalaman Havaalanı, TİGEM ve Seka Kağıt Fabrikası (şimdi Mopak Şirketi) ve Devlet Üretme Çiftliği gelmektedir. Dalaman da Özellikle Kağıt Fabrikası mamullerini ve yörenin tarımsal ürünlerini yurdun dört bir yanına taşıyan canlı bir ulaştırma sektörü vardır.

Dalaman, Muğla’nın turistik yörelerine havaalanı vasıtası ile turist girişlerini, dolayısı ile ilçenin ekonomisini etkilemektedir. Dalaman Havalimanı 'nın artan yolcu trafiğini karşılamak amacı ile yeni tesisler yapılmıştır. Göcek koyları olarak bilinen Dalaman ilçe sınırları içerisinde kalan koylar yat turizmi için çok elverişlidir.

Kurşunlu, Akbükü, Göbün, Boynuzbükü, ve Sarsala koyları bunların başlıcalarıdır. Ayrıca Dalaman Yat Limanı ve Deniz Otobüsü Yanaşma Yeri proje ihalesi tamamlanmış olup, yerin bir bölümü SİT, bir bölümü Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde kalmaktadır.

Ulaşım

Havayolu ulaşımı Dalaman Uluslararası Havalimanı ile sağlanmaktadır.

Dalaman ilçesi, Muğla ili'nde bulunan iki uluslararası havaalanından birine ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca İzmir'den Muğla ve Fethiye yönüne uzanan ana karayolu üzerindedir.

ORTACA

Ortaca, Muğla'nın 13 ilçesinden birisidir.

Tarihçe

Köyceğiz'e bağlı bir köy statüsünde iken 25 Mayıs 1959'da belde statüsü alarak belediyeye dönüşmüştür. 1987 yılında da ilçe olmuştur.

Coğrafya

Ortaca, Muğla ilinin doğusunda yer alır. Batı ve kuzeyinde Köyceğiz, doğusunda Dalaman ve güneyinde Akdeniz bulunur. Muğla ile Fethiye arasındaki ana karayolu ilçenin kuzeyinden geçer.

Ekonomi

13 ilçenin bağlı olduğu Muğla İlinde Milas, Fethiye, Marmaris, Bodrum’dan sonra Ortaca, Ticaret ve Sanayi dalında 5. sıradadır. İlçede okuma yazma oranı yüzde yüz olup, sosyal ve kültürel etkinliklerin yoğun olduğu bir yerdir. Gerek iklim gerek toprak yapısı nedeniyle de son derece bereketli bir ovaya sahiptir. 1980'lere kadar başlıca ürünü pamuk iken bugün nar, portakal ve mandalina yetiştirdiği en önemli meyvelerdir.

 

İlçenin turistik açıdan önemli pek çok yeri bulunmaktadır. Dalyan, ilçe sınırları içinde bir mahalledir. Köyceğiz-Dalyan Lagün sistemi, göller ve sazlıklarla süslü kanallardan oluşan bir doğa harikasıdır. Güzel olduğu kadar müthiş bir biyo çeşitliliğe sahip bir habitattır da. Üzerine deltadan yükselen Kaunos Antik Kenti, yamaçları süsleyen kral mezarları, İztuzu Plaj’ında yumurtlayan Caretta Carettalar ilçeyi daha da özel bir yer yapar.

Ortaca’nın en belirgin özelliğinden biri de; diğer turistik yörelere göre ilçede yaşamın ucuz olmasıdır. Bu nedenle komşu ilçelerden ve beldelerden alışveriş için insanlar Ortaca’ya gelir. Hatta Ortaca dışında başka ilçe ve beldelerde çalışmakta olan işçi, memur, vatandaşlar, evlerini Ortaca’dan tercih etmekte ve burada oturmaktadırlar.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1990	29.287	12.109	17.178
2000	35.670	16.923	18.747
2007	39.648	21.634	18.014
2008	40.649	25.009	15.640
2009	41.704	25.816	15.888
2010	42.364	26.426	15.938
2011	42.920	26.858	16.062
2012	43.633	27.602	16.031
2013	44.227	44.227	veri yok
2014	44.827	44.827	veri yok
2015	45.875	45.875	veri yok
2016	46.982	46.982	veri yok
2017	47.697	47.697	veri yok
2018	48.373	48.373	veri yok
2019	50.027	50.027	veri yok
2020	51.737	51.737	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ulaşım

Ortaca şehir merkezinden 15 dakikada Sarıgerme Plajı, Aşı Koyu Plajı ve İztuzu Plajına ulaşılır. 30 dakikalık bir sürede de yaylalara ya da Dalaman Çayı üzerinde rafting yapılan merkeze ulaşılabilir. Ortaca'ya 15 km uzaklıktaki Dalaman Havaalanı'ndan İstanbul ve Ankara’ya; karayoluyla İzmir ve Antalya’ya günübirlik seyahatler gerçekleştirilebilir.

Posted in: Türkiye Şehirleri