KARATAŞ
Karataş, Adana'nın bir ilçesidir. Doğu Akdeniz bölgesinde Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin doğal sınırları içerisinde kurulmuş olup Adana'ya 48 km uzaklıktadır.Yüzölçümü
922 km²dir.
Tarihi
Tarihi çok
eskilere dayanan Karataş M.Ö. 1000 yıllarında askeri ve ticari önemi olan yollar
üzerinde kurulmuş bir liman şehridir ve antik dönemlerdeki ismi Margasus'tur.
M.Ö. 1900'lü yıllarda Arvaza ve Huri krallıklarının, M.Ö.
1530'lu yıllardan sonra da Hitit krallığının idaresine girmiştir. M.Ö.
1200'lerden önce Kue, sonra da Asur krallığının
egemenliğine geçmiştir. Karataş'ta bulunan yazılı eserlerin çoğu Kue Krallığı
zamanına rastlamaktadır.
Antik
dönemlerde coğrafi konumu önemli olan şehir, aynı zamanda Ceyhan nehri boyunca o dönemde kurulmuş olan
Mopsuhestia, Hemite ve Asitavandaya şehirlerine kilit bir noktadadır.
Şehir ortaçağda Roma ve Abbasilerin egemenliğini yaşamış ve 1517 yılında Osmanlıların idaresine girmiştir. I. Dünya Savaşı'ndan sonra bir yıl Fransız işgali altında bulunan kent 1928 yılında bucak, 1957 yılında da ilçe olmuştur.
Nüfus
İlçe bağlısı
olarak merkez hariç olmak üzere ilçe merkezine bağlı; 43 mahalleden oluşmaktadır.
Yıl |
Toplam |
Şehir |
Kır |
1965 |
32.705 |
3.686 |
29.019 |
1970 |
39.746 |
4.126 |
35.620 |
1975 |
37.164 |
5.598 |
31.566 |
1980 |
66.640 |
5.695 |
60.945 |
1985 |
48.846 |
7.065 |
41.781 |
1990 |
26.450 |
9.025 |
17.425 |
2000 |
32.375 |
9.189 |
23.186 |
2007 |
21.485 |
8.358 |
13.127 |
2008 |
22.472 |
8.601 |
13.871 |
2009 |
21.671 |
8.504 |
13.167 |
2010 |
21.260 |
8.483 |
12.777 |
2011 |
21.203 |
8.590 |
12.613 |
2012 |
20.896 |
8.592 |
12.304 |
2013 |
21.862 |
21.862 |
veri yok |
2014 |
22.178 |
22.178 |
veri yok |
2015 |
21.939 |
21.939 |
veri yok |
2016 |
21.867 |
21.867 |
Veri yok |
2019 |
23.678 |
23.678 |
Veri yok |
Karataş'ın 43
mahallesinin 5'i merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 9.602 kişi (%
43,5) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 58,7 km uzaklıktaki Tabaklar'dır.
Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 2.017 kişi ile Bahçe'dir.
Karataş'ın nüfusu 2017 yılında % 1,06 artmıştır.
Karataş ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra |
Mahalle |
Km* |
Rakım |
Nüfus |
|||
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
||||
1 |
Karataş Mah. |
2,5 |
251 |
248 |
|||
2 |
Karşıyaka Mah. |
4,9 |
1.855 |
1.844 |
|||
3 |
Kemaliye Mah. |
2,0 |
3.814 |
3.945 |
|||
4 |
Orta Mah. |
1,0 |
604 |
612 |
|||
5 |
Yeni Mah. |
0,0 |
2.809 |
2.953 |
|||
Karataş (Merkez) |
11 |
9.333 |
9.602 |
||||
6 |
Adalı Mah. |
21,0 |
3 |
593 |
567 |
||
7 |
Ataköy Mah. |
53,3 |
7 |
334 |
319 |
||
8 |
Bahçe Mah. |
9,7 |
15 |
2.048 |
2.017 |
||
9 |
Bebeli Mah. |
15,2 |
17 |
347 |
352 |
||
10 |
Çağşırlı Mah. |
30,5 |
6 |
161 |
156 |
||
11 |
Çakırören Mah. |
7,6 |
3 |
277 |
285 |
||
12 |
Çavuşlu Mah. |
40,7 |
3 |
235 |
224 |
||
13 |
Çimeli Mah. |
16,1 |
5 |
362 |
343 |
||
14 |
Çukurkamış Mah. |
15,7 |
5 |
207 |
232 |
||
15 |
Damlapınar Mah. |
49,7 |
6 |
242 |
256 |
||
16 |
Develiören Mah. |
30,7 |
7 |
32 |
33 |
||
17 |
Dolaplı Mah. |
24,8 |
2 |
75 |
70 |
||
18 |
Gölkaya Mah. |
6,6 |
4 |
153 |
159 |
||
19 |
Hacıhasan Mah. |
24,6 |
4 |
64 |
66 |
||
20 |
Hasırağacı Mah. |
51,8 |
4 |
254 |
266 |
||
21 |
Helvacı Mah. |
21,8 |
6 |
303 |
320 |
||
22 |
İnneplihüyüğü Mah. |
48,3 |
2 |
167 |
165 |
||
23 |
İsahacılı Mah. |
20,1 |
3 |
343 |
316 |
||
24 |
Kapı Mah. |
52,9 |
6 |
277 |
270 |
||
25 |
Karagöçer Mah. |
43,3 |
3 |
692 |
707 |
||
26 |
Kesik Mah. |
34,3 |
6 |
363 |
335 |
||
27 |
Kırhasan Mah. |
17,9 |
5 |
36 |
40 |
||
28 |
Kızıltahta Mah. |
34,7 |
8 |
178 |
178 |
||
29 |
Kiremitli Mah. |
21,4 |
5 |
108 |
126 |
||
30 |
Meletmez Mah. |
37,5 |
4 |
74 |
76 |
||
31 |
Oymaklı Mah. |
21,2 |
6 |
194 |
179 |
||
32 |
Sarımsak Mah. |
46,8 |
2 |
20 |
25 |
||
33 |
Sirkenli Mah. |
26,3 |
5 |
580 |
567 |
||
34 |
Tabaklar Mah. |
58,7 |
4 |
563 |
568 |
||
35 |
Tabur Mah. |
48,9 |
3 |
113 |
115 |
||
36 |
Terliksiz Mah. |
16,0 |
5 |
80 |
78 |
||
37 |
Topraklı Mah. |
14,5 |
5 |
108 |
111 |
||
38 |
Tuzkuyusu Mah. |
53,5 |
4 |
222 |
217 |
||
39 |
Tuzla Mah. |
49,6 |
4 |
1.820 |
1.834 |
||
40 |
Yassıveren Mah. |
44,7 |
3 |
114 |
121 |
||
41 |
Yemişli Mah. |
10,7 |
6 |
545 |
532 |
||
42 |
Yenimurat Mah. |
55,0 |
2 |
91 |
91 |
||
43 |
Yüzbaşı Mah. |
18,8 |
6 |
159 |
180 |
||
Karataş (Kırsal) |
12.534 |
12.496 |
|||||
Karataş (İlçe) |
21.867 |
22.098 |
* Km, Yeni Mahalle'de bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Tarihi yerler
·
Yanık Kilise (Karakilise Kalıntısı)
·
Antik
Magarsus Kilisesi
·
Menzil Hanı Kalıntısı
· Tarihi Han Kalıntısı
Önemli günleri
·
19 Haziran Karataş'ın ilçe oluşu
KOZAN
Kozan (Sis), Adana ilinin bir ilçesidir. Adana ovasının Yukarı Ova denilen kısmında düz arazinin tepelik bölgeye geçtiği kesimde kurulmuş olup, il merkezine uzaklığı 69 km'dir. İlçe kuzeyde Kayseri, Yahyalı, Feke, Saimbeyli; doğuda Osmaniye, Kadirli; güneyde Ceyhan, İmamoğlu; Batıda Aladağ ilçeleriyle çevrilmiştir. İlçenin yüzölçümü 1690 km²'dir. Adana'nın (metropoller hariç) iki büyük ilçesinden birisidir. Ayrıca Adana İl Sınırları içindeki en geniş (yüzölçüm olarak) ilçe durumundadır. Tarih boyunca önemli bir yerleşim olan Kozan Kilikya Ermeni Krallığı'nın başkentliğini yapmış olup Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Dönemindeyse 1926'ya kadar vilayetlik (il statüsü) yapmıştır. Ancak 1926'da bazı milletvekilleri yüzünden vilayetliği lağvedilmiştir. Ayrıca vilayetken Fevzi Çakmak'ı TBMM'ye milletvekili olarak göndermiştir.
Profesyonel liglerde oynayan tek takımı Kozanspor'dur. 3.Ligde mücadele etmektedir. Kulüp tarihi boyunca bir 3.Lig bir Bölgesel Amatör Lig arası gidip gelse de 2015 yılında 3.Lige yükselmiş ve bir daha hiç düşmemiştir. İç saha maçlarını İsmet Atlı Stadında oynar.İlçenin Kozan Dağı, Dengin Yoktur Kozan ve Kozan gibi çok sayıda tanıdık türküleri bulunmaktadır. Kozan TV ve Otağ TV adında iki televizyon kanalı, Kozan FM, Sis FM ve Kozan Barış FM adında da üç radyosu bulunmaktadır. 7 adet yerel gazetesi bulunan Kozan, İnternet haberciliğinde çoğu ilden ileri durumdadır. Eğitimde de oldukça iyi olan Kozan'ın Okuryazarlık Oranı çoğu ilçeden yüksektir. İlçede Çukurova Üniversitesi'ne bağlı yüksekokul mevcuttur. İlçeye 4 yıllık fakülte kurulmuştur. Ekonomide de yükselen güç olan Kozan'da Kozan Organize Sanayi Bölgesi bulunmaktadır. Türkiye'nin birçok yerinde Kozan'dan göç etmiş olanların kurmuş olduğu, Kozan adını taşıyan yerleşim yerleri de mevcuttur (Kozanlı, Kulu, Kozanlı, Soma, Kozan, Çandır, Kozan, Serik, Hacılar vb).
Şehrin bilinen en eski ismi Sis veya Siski'dir. Roma kontrolü altında şehire Flavias veya Flaviopolis denilmiştir. Bizans döneminde ise şehrin eski Yunanca ismi olan Sision (Σίσιον) yaygınlık kazanmıştır. Ermenicede şehre Sis (Սիս) veya Sissu denilmiştir. Şehre Kozan (Osmanlıca: قوزان) isminin verilmesi, aslen Gaziantep'in Kozan köyü kökenli Kozanoğlu Hanedanı'na (1689-1865) dayanmaktadır.
Kozan adı eski Türkçede aynı zamanda bazı boyların totemi olan “Yaban Tavşanı” (İng. jack Rabbit, Hare) anlamına gelir. Genellikle Ogur Türkçesinde çok eskiden kullanılan “Ksoran” biçiminin, Ogur-Oğuz değişimiyle yani –r ve –s/z değişimiyle “Kozan” şeklini almasıyla oluşmuştur. Diğer Kuzey Türkçelerinde çoğunlukla “Kıyan-Kuyan-Koyon-Köyön-Kodan-koygun” biçiminde görülen bu kelime Türkiye’de Orta Anadolu’da “Göcen-Gocen-Gozan” biçiminde fakat “Yaban Tavşanı Yavrusu” anlamında kullanılır. Orta çağdan önce kaydı yoktur fakat kesinlikle iki nedenden dolayı daha eskidir. 1- bazı kuzey-doğu formları çok eski bir biçimi olan *Koḏan (Kozan) şeklindedir. 2- *Kuyan kelimesi Çuvaşca’daki (Ogur) eski *X/Ksoran biçiminin daha yeni bir formunun oldukça eski bir kanıtıdır ki burada –r ve -ḏ yani –s/z değişiminden dolayı *Koḏan (Kozan) biçimini alır. Diğer formları ise; Teleüt: Koyon/Köyön, Khakas: Kozan/Xozan, Tuva: Kodan/Koygun, Türkmen: Tawşan/ Dawuşğan, Bulgar: Tawşan ve Kıyan/Kuyan, biçimindedir.. Ayrıca; Eski Uygurcada (8. yy.): Koyan/koyun, Çağataycada PdC: Koyan, Harezm’de: koyan, Codex Cumanicus'ta: Koyan, Biruni’de: Tuşkan, Kaşgarlı’da: Tavyişgan, «Imennik» Yıl 866 (Bul): Dvansh, Dovshon, Tatar: Kuyan, Taushan ve Karaçay-Balkar: K’on, olarak kayıtlıdır. Modern lehçelerde ise; Başkurd: kuyan, Nogay: Koyan, Kazak: Koyan, Kırgız: Koyon, Karakalpak: koyan, Altay: koyon / köyön, Leb (Lop/Karluk): koyon / köyön, Koyb: kozan, Sakha: Kozan, Şor: Kozan, Hakas: Hozan, ve bazı orta kuzey, orta güney ve kuzey batı lehçelerinde koyan vb. biçimlerdedir.
Nüfus1893 yılında Osmanlı Devleti tarafından yapılan nüfus sayımına göre Sis (Kozan) kazasının nüfusu 32.507 kişidir. Bunun %56'sı Müslümanlardan (çoğunluğu Türk), %43'ü Gayrimüslimlerden (çoğunluğu Ermeni) oluşmaktaydı. Kazada 18.338 Türk (Müslüman), 14.026 Ermeni, 56 Katolik ve 87 Protestan yaşamaktaydı. Aynı yılda Kozan sancağının toplam nüfusu 84.312 idi. Bunlardan 55.269 (%66) Müslüman ve 29.043 (%34) gayrimüslim idi.
İlçenin nüfusu 31 Aralık 2011 tarihinde açıklanan
ADNKS kesin sonuçlarına göre 127.804'dir. Bunun 78.587'i ilçe merkezinde, 49.217'si ise kasaba ve köylerde yaşamaktadır.
Yıl |
Toplam |
Şehir |
Kır |
1965 |
92.885 |
20.236 |
72.649 |
1970 |
104.569 |
26.097 |
78.472 |
1975 |
115.679 |
32.045 |
83.634 |
1980 |
130.800 |
42.462 |
88.338 |
1985 |
143.373 |
50.324 |
93.049 |
1990 |
117.704 |
54.451 |
63.253 |
2000 |
130.875 |
75.833 |
55.042 |
2007 |
123.980 |
72.463 |
51.517 |
2008 |
124.669 |
72.727 |
51.942 |
2009 |
125.813 |
74.521 |
51.292 |
2010 |
127.100 |
76.864 |
50.236 |
2011[ |
127.804 |
78.587 |
49.217 |
2012 |
127.926 |
79.943 |
47.983 |
2013 |
128.153 |
128.153 |
Veri yok |
2014 |
128.893 |
128.893 |
Veri yok |
2015 |
129.242 |
129.242 |
Veri yok |
2016 |
129.985 |
129.985 |
Veri yok |
2019 |
131.633 |
131.633 |
Veri yok |
Kozan ilçe merkezi ve köylerin tamamı Müslüman Türklerden oluşmaktadır, etnik yapıda farklılık yoktur. Ancak az sayıda Balkan Göçmeni bulunur. İlçenin bugünkü görünümde dış savaşlar sırasındaki dış göçler etkilidir. Özellikle Aydın-Söke, Musul-Kerkük ve Bulgaristan ve Makedonya göçmenleriyle yerli Halk olan Varsak, Karakeçili, Sarıkeçili Türkleriyle beraber bölgedeki Türk nüfusunu oluşturur. Türklerden ayrı olarak Toros Arapı denen Arap ırkı Torosların eteklerinde yaşarlar.
Mahalleler
Kozan'ın 103 mahallesinin 18'i merkezde bulunmaktadır.
Merkez mahallelerinde 90.908 kişi (% 69,7) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise
79 km uzaklıktaki Y.Keçili'dir. Merkez mahalleleri dışında
nüfusu en fazla olan mahalle, 1.540 kişi ile Hamam'dır. Kozan'nın
nüfusu 2017 yılında %0,36 kişi artmıştır.
Kozan ilçesinin mahallelerinin ilçeye
uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra |
Mahalle |
Km* |
Rakım |
Nüfus |
|||
2016 |
2017 | 2018 |
2019 |
||||
1 |
Ağlıboğaz Mah. |
4,7 |
6.100 |
6.211 |
|||
2 |
Arslanpaşa Mah. |
1,0 |
4.208 |
4.201 |
|||
3 |
Bağlar Mah. |
2,2 |
1.328 |
1.436 |
|||
4 |
Cumhuriyet Mah. |
1,2 |
5.806 |
5.966 |
|||
5 |
Çanaklı Mah. |
2,9 |
8.162 |
8.275 |
|||
6 |
Eskikabasakal Mah. |
3,9 |
656 |
656 |
|||
7 |
Güneri Mah. |
5,3 |
2.056 |
2.086 |
|||
8 |
Hacımirzalı Mah. |
2,4 |
1.204 |
849 |
|||
9 |
Hacıuşağı Mah. |
0,6 |
579 |
1.192 |
|||
10 |
Karacaoğlan Mah. |
2,2 |
10.343 |
11.225 |
|||
11 |
Mahmutlu Mah. |
1,8 |
3.400 |
3.314 |
|||
12 |
Şevkiye Mah. |
4,8 |
7.456 |
7.458 |
|||
13 |
Taş Mah. |
1,2 |
692 |
686 |
|||
14 |
Tavşantepe Mah. |
2,9 |
5.975 |
6.019 |
|||
15 |
Tufanpaşa Mah. |
0,5 |
12.841 |
12.655 |
|||
16 |
Türkeli Mah. |
3,4 |
11.695 |
11.763 |
|||
17 |
Varsaklar Mah. |
3,8 |
6.318 |
6.400 |
|||
18 |
Yarımoğlu Mah. |
1,9 |
519 |
516 |
|||
Kozan (Merkez) |
135 |
89.338 |
90.908 |
||||
19 |
Acarmantaş Mah. |
18,1 |
128 |
1.060 |
1.040 |
||
20 |
Akarca Mah. |
33,4 |
751 |
47 |
48 |
||
21 |
Akçalıuşağı Mah. |
38,7 |
959 |
636 |
620 |
||
22 |
Akdam Mah. |
34,8 |
754 |
1.116 |
1.101 |
||
23 |
Akkaya Mah. |
76,5 |
1.885 |
141 |
134 |
||
24 |
Alapınar Mah. |
17,7 |
64 |
118 |
111 |
||
25 |
Andıl Mah. |
13,7 |
871 |
106 |
105 |
||
26 |
Arslanlı Mah. |
16,0 |
58 |
974 |
914 |
||
27 |
Aydın Mah. |
33,1 |
277 |
841 |
838 |
||
28 |
Ayşehoca Mah. |
22,9 |
38 |
493 |
473 |
||
29 |
Bağözü Mah. |
17,1 |
444 |
244 |
248 |
||
30 |
Bağtepe Mah. |
23,9 |
325 |
1.164 |
1.122 |
||
31 |
Boztahta Mah. |
35,3 |
730 |
594 |
574 |
||
32 |
Bucak Mah. |
13,7 |
89 |
1.190 |
1.137 |
||
33 |
Bulduklu Mah. |
15,0 |
49 |
489 |
469 |
||
34 |
Çamdere Mah. |
29,4 |
678 |
318 |
346 |
||
35 |
Çamlarca Mah. |
30,6 |
622 |
145 |
142 |
||
36 |
Çandık Mah. |
8,9 |
203 |
710 |
715 |
||
37 |
Çelenuşağı Mah. |
43,8 |
777 |
106 |
102 |
||
38 |
Çobanpınarı Mah. |
10,8 |
99 |
388 |
355 |
||
39 |
Çokak Mah. |
16,3 |
45 |
250 |
228 |
||
40 |
Çukurören Mah. |
12,3 |
79 |
385 |
391 |
||
41 |
Çulluuşağı Mah. |
29,6 |
653 |
332 |
351 |
||
42 |
Çürüklü Mah. |
30,8 |
775 |
267 |
256 |
||
43 |
Damyeri Mah. |
23,1 |
190 |
437 |
434 |
||
44 |
Dikilitaş Mah. |
14,5 |
92 |
406 |
385 |
||
45 |
Dilekkaya Mah. |
27,5 |
32 |
370 |
398 |
||
46 |
Doğanalanı Mah. |
42,8 |
319 |
521 |
501 |
||
47 |
Duraluşağı Mah. |
9,6 |
247 |
114 |
108 |
||
48 |
Durmuşlu Mah. |
8,8 |
317 |
392 |
410 |
||
49 |
Düzağaç Mah. |
19,0 |
675 |
317 |
310 |
||
50 |
Enizçakırı Mah. |
39,8 |
822 |
312 |
306 |
||
51 |
Ergenuşağı Mah. |
52,7 |
833 |
306 |
284 |
||
52 |
Eskimantaş Mah. |
17,8 |
390 |
590 |
578 |
||
53 |
Faydalı Mah. |
16,0 |
45 |
1.265 |
1.238 |
||
54 |
Ferhatlı Mah. |
14,0 |
614 |
1.134 |
1.171 |
||
55 |
Gazi Mah. |
18,3 |
45 |
1.396 |
1.398 |
||
56 |
Gedikli Mah. |
11,0 |
384 |
465 |
457 |
||
57 |
Gökçeyol Mah. |
22,0 |
48 |
23 |
26 |
||
58 |
Gökgöz Mah. |
41,3 |
590 |
159 |
159 |
||
59 |
Görbeyaz Mah. |
73,7 |
803 |
228 |
223 |
||
60 |
Hacıbeyli Mah. |
21,6 |
40 |
863 |
531 |
||
61 |
Hamam Mah. |
16,6 |
70 |
1.591 |
1.540 |
||
62 |
Ilıca Mah. |
15,8 |
136 |
1.043 |
1.045 |
||
63 |
Işıkkaya Mah. |
62,6 |
765 |
194 |
177 |
||
64 |
Işıklı Mah. |
9,3 |
95 |
761 |
749 |
||
65 |
İdemköy Mah. |
12,0 |
119 |
561 |
547 |
||
66 |
Kabaktepe Mah. |
34,6 |
950 |
52 |
50 |
||
67 |
Kahveli Mah. |
6,8 |
317 |
381 |
382 |
||
68 |
Kalkumaç Mah. |
71,2 |
991 |
195 |
206 |
||
69 |
Kapıkaya Mah. |
72,2 |
1.155 |
238 |
227 |
||
70 |
Karabucak Mah. |
29,6 |
672 |
257 |
257 |
||
71 |
Karacaören Mah. |
15,0 |
166 |
240 |
232 |
||
72 |
Karahamzalı Mah. |
25,4 |
464 |
340 |
332 |
||
73 |
Karanebili Mah. |
27,6 |
695 |
116 |
112 |
||
74 |
Kemerköy Mah. |
11,0 |
218 |
162 |
167 |
||
75 |
Kıbrıslar Mah. |
36,0 |
722 |
177 |
179 |
||
76 |
Kızıllar Mah. |
63,6 |
1.058 |
980 |
981 |
||
77 |
Kızlarsekisi Mah. |
46,7 |
620 |
284 |
270 |
||
78 |
Köseli Mah. |
13,7 |
367 |
305 |
299 |
||
79 |
Kuytucak Mah. |
24,2 |
696 |
658 |
623 |
||
80 |
Kuyubeli Mah. |
38,9 |
902 |
354 |
357 |
||
81 |
Kuyuluk Mah. |
12,8 |
99 |
290 |
273 |
||
82 |
Mahyalar Mah. |
34,0 |
637 |
241 |
224 |
||
83 |
Marankeçili Mah. |
58,0 |
1.038 |
269 |
264 |
||
84 |
Minnetli Mah. |
28,2 |
621 |
153 |
151 |
||
85 |
Orçan (Dağlıca)Mah. |
20,5 |
534 |
253 |
237 |
||
86 |
Oruçlu Mah. |
11,0 |
269 |
370 |
374 |
||
87 |
Örendere Mah. |
19,4 |
977 |
163 |
173 |
||
88 |
Özbaşı Mah. |
23,3 |
762 |
141 |
144 |
||
89 |
Pekmezci Mah. |
12,4 |
54 |
524 |
490 |
||
90 |
Postkabasakal Mah. |
23,1 |
337 |
682 |
656 |
||
91 |
Salmanlı Mah. |
37,0 |
502 |
143 |
129 |
||
92 |
Şerifli Mah. |
42,0 |
903 |
333 |
325 |
||
93 |
Tepecikören Mah. |
26,7 |
158 |
1.323 |
1.290 |
||
94 |
Tufanlı Mah. |
7,6 |
103 |
336 |
316 |
||
95 |
Turgutlu Mah. |
8,4 |
268 |
1.485 |
1.501 |
||
96 |
Turunçlu Mah. |
12,9 |
153 |
404 |
391 |
||
97 |
Velicanlı Mah. |
39,9 |
1.001 |
170 |
165 |
||
98 |
Yanalerik Mah. |
39,9 |
892 |
146 |
141 |
||
99 |
Yassıçalı Mah. |
10,8 |
64 |
887 |
873 |
||
100 |
Yeniköy Mah. |
12,5 |
210 |
359 |
352 |
||
101 |
Yukarıkeçili Mah. |
79,0 |
1.065 |
288 |
268 |
||
102 |
Yüksekören Mah. |
16,7 |
203 |
850 |
820 |
||
103 |
Zerdali Mah. |
25,7 |
340 |
536 |
522 |
||
Kozan (Kırsal) |
40.647 |
39.548 |
|||||
Kozan (İlçe) |
129.985 |
130.456 |
* Km, Cumhuriyet Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Belediye Başkanları
·
Kazım Özgan (2019- )
·
Musa Öztürk (2014-2019)
·
Kazım Özgan (2004-2014; 2 dönem)
·
Mehmet Açıkgöz (1994-2004; 2 Dönem)
·
Mustafa Azgın (1977-1984 / 1989-1994; 2 Dönem)
·
Ersan Arıkan (1984-1989)
· A. Kuddusi Çalatlı
Kardeş şehirler
- Kadirli, Türkiye
- Kozanlı, Kulu, Türkiye
- Beyoğlu, Türkiye
- Beypazarı, Türkiye
- Yumurtalık, Adana, Türkiye
- Memingen, Almanya
- Ovanaker, İsveç
POZANTI
Pozantı, Adana iline bağlı bir
ilçedir.
Tarihi boyunca Pozantı’ya çeşitli milletler tarafından
değişik isimler verilmiştir. Pozantı’nın ilk çağlarda adı Pendonsis veya Pendosis idi. Araplar El Bedendum demişler, Türkler de Bozantı ismini
vermişlerdir.
Gülek Boğazı yolu birçok
milletin konup göçtüğü Pendonsis şehri kalıntıları üzerine kurulmuş, tarihi
boyunca coğrafi konumundan dolayı önemli bir konak yeri olmuştur.
Pozantı ve çevresi Hititlerin, Perslerin, İskender’in, Roma ve Bizans İmparatorluğunun
idaresinde kaldıktan sonra, Abbasiler devrinde bilhassa Halife Harun Reşit zamanında bu bölgeye çok sayıda
Türk aşiret ve boyu yerleştirildi. 1015 tarihinden itibaren Anadolu’ya başlayan
Türk akınları buralara kadar uzandı. 1071 Malazgirt zaferinden sonra Türk toprağı
oldu. Haçlı seferleri sırasında yeniden
Bizansların eline geçen Pozantı daha sonra Kilikya Ermeni
Krallığı ve Memlüklere bağlı Ramazanoğullarının eline geçtikten
sonra Yavuz Sultan Selim’in 1517 seferi
ile Osmanlı topraklarına
katıldı.
Mondros Ateşkes
Antlaşmasının imzalanmasından sonra Anadolu, işgal güçlerinin
istilasına uğramakla Pozantı’da Fransızların işgaline maruz kalmıştır. 25 Mayıs
1920'de Pozantı düşman işgalinden kurtarılmıştır.
Bu esnada Adana da Fransızların işgali altındaydı. İl
merkezi 5 Ağustos 1920 Pozantı kongresinden sonra, Pozantı’ya taşındı. 1954
yılına kadar bucak olan Pozantı bu tarihte ilçe olmuştur.
Turizm
Pozantı, Çukurova Bölgesini ve Akdeniz kıyılarını İç
Anadolu’ya bağlayan en kolay ulaşım yolu üzerinde bulunmaktadır. Sözü edilen
ulaşım kolaylığı aynı zamanda turizmin Pozantı’dan geçerek bir taraftan İç
Anadolu’ya (Kapadokya, Ihlara Vadisi, Konya, Ankara, Kayseri) diğer taraftan
Akdeniz Bölgesi (Adana, Mersin, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay) ve
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin (Şanlıurfa, Diyarbakırr, Mardin) ulaşımını
sağlamaktadır. Bölgede Aladağ Milli Parkı ve Demirkazık zirvesi,
Çiftehan kaplıcaları, Ulukışla Karagöl ile Bolkar
dağları özellikle yazın turizmin yoğunlaştığı alanlardır. Bu alanlara giden
insanlar Pozantı’da konaklayarak günübirlik gidip gelebilmektedir. Günübirlik
konaklama giderek yaygınlaşmaktadır. Halihazırda bu kişilere ilçede konaklama
dışında diğer turizm imkanları (organizasyon, turlar, turistik eşya satışı,
alışveriş mekanları vb) sunulamamaktadır.
Nüfus
Yıl |
Toplam |
Şehir |
Kır |
1965 |
12.855 |
2.976 |
9.879 |
1970 |
13.554 |
3.779 |
9.775 |
1975 |
15.541 |
5.408 |
10.133 |
1980 |
17.716 |
6.453 |
11.263 |
1985 |
17.383 |
7.263 |
10.120 |
1990 |
23.040 |
7.892 |
15.148 |
2000 |
21.756 |
9.627 |
12.129 |
2007 |
19.896 |
9.835 |
10.061 |
2008 |
21.963 |
9.859 |
12.104 |
2009 |
20.425 |
9.880 |
10.545 |
2010 |
20.279 |
9.864 |
10.415 |
2011 |
20.147 |
9.866 |
10.281 |
2012 |
19.812 |
9.955 |
9.857 |
2013 |
20.954 |
20.954 |
veri yok |
2014 |
20.004 |
20.004 |
veri yok |
2015 |
19.440 |
19.440 |
veri yok |
2016 |
19.362 |
19.362 |
Veri yok |
2019 |
19.974 |
19.974 |
Veri yok |
Pozantı'nın 21 mahallesinin 5'i merkezde
bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 11.305 kişi (% 58,8) yaşamaktadır. En uzak
mahallesi ise 42,4 km uzaklıktaki Çamlıbel'dir. Merkez mahalleleri
dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.542 kişi ile Kamışlı'dır.
Pozantı'nın nüfusu 2017 yılında % 0,76 azalmıştır.
Pozantı ilçesinin mahallelerinin ilçeye
uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra |
Mahalle |
Km* |
Rakım |
Nüfus |
|||
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
||||
1 |
Cumhuriyet Mah. |
0,0 |
995 |
951 |
|||
2 |
Gökbez Mah. |
2,0 |
943 |
926 |
|||
3 |
İstiklal Mah. |
1,0 |
1.951 |
1.916 |
|||
4 |
Kurtuluş Mah. |
1,0 |
1.657 |
1.682 |
|||
5 |
Zafer Mah. |
1,0 |
5.650 |
5.830 |
|||
Pozantı (merkez) |
784 |
11.196 |
11.305 |
||||
6 |
Akçatekir Mah. |
14,0 |
1.042 |
1.585 |
1.431 |
||
7 |
Alpu Mah. |
7,0 |
1.000 |
192 |
189 |
||
8 |
Aşçıbekirli Mah. |
29,6 |
1.212 |
843 |
817 |
||
9 |
Belemedik Mah. |
11,0 |
710 |
53 |
46 |
||
10 |
Çamlıbel Mah. |
42,4 |
849 |
113 |
114 |
||
11 |
Dağdibi Mah. |
32,0 |
1.328 |
534 |
543 |
||
12 |
Eskikonacık Mah. |
6,2 |
982 |
279 |
290 |
||
13 |
Fındıklı Mah. |
12,9 |
1.232 |
407 |
372 |
||
14 |
Hamidiye Mah. |
23,0 |
1.307 |
789 |
800 |
||
15 |
Kamışlı Mah. |
19,9 |
1.177 |
1.574 |
1.542 |
||
16 |
Karakışlakçı Mah. |
40,7 |
1.450 |
475 |
475 |
||
17 |
Ömerli Mah. |
17,6 |
1.108 |
221 |
208 |
||
18 |
Yağlıtaş Mah. |
36,0 |
1.288 |
278 |
272 |
||
19 |
Yazıcak Mah. |
24,0 |
1.259 |
228 |
222 |
||
20 |
Yenikonacık Mah. |
4,3 |
1.060 |
227 |
234 |
||
21 |
Yukarıbelemedik Mah. |
37,6 |
1.273 |
368 |
355 |
||
Pozantı (kırsal) |
8.166 |
7.910 |
|||||
Pozantı (ilçe) |
19.362 |
19.215 |
* Km, Cumhuriyet Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Tarihi Eserler
İlçe merkezinde bulunan tek tarihi eser, 1919 yılında
kolordu komutanı Ahmet
Cemal Paşa tarafından yaptırılan Cemal Paşa camii ve çeşmesidir. Bu camii
sonradan onarılmıştır. Bugün ise bazı dini günlerde artan cemaata cevap
verebilmesi için bir kat daha yükseltilmiş ve üzeri kubbeler ile örtülmüştür.
İlçe sınırları içerisindeki eski ve yeni Anahşa
kaleleri Tekir tabyaları vardır. 1671 tarihinde Gülek’in girişindeki
tarihi Anahşa
kalesini gören Evliya Çelebi, orasının mamur bir
kale olduğunu yazmaktadır. Araplar, Hüsnüs-Sekabile derdi.
Eski Konacık 4 km doğusundaki yalçın bir dönemecin gediği üzerine kurulu Anahşa kalesi de birkaç kez onarılmıştır. Tekir tepesini iki yönden kontrol altında tutan bugünkü E-90 karayolu kenarında üst kısmı yıkılmış, toprak altındaki bölümleri sağlam olan bir ara bölümünde bulunduğu Tekir tabyaları ise Mısırlı İbrahim Paşa zamanından kalmadır (19. yy başları). Aşçıbekirli köyü yakınlarındaki Fenese harabelerinin ise Bizans devrine ait bir şehir kalıntısı olduğu sanılmaktadır. Şeker pınarındaki tarihi taş köprü (Ak köprü) Ekim 1981'de meydana gelen sel taşkını sırasında yıkılmıştır. Bu köprünün tarihi hakkında kitabesinin kaybolması nedeniyle kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak köprü eski yapısal özellikleri bozulmadan tekrar onarılmıştır. Kamışlı köyü sınırlarında bulunan Ören ve Asar yaylarının da eski birer şehir kalıntısı olduğu söylenmektedir. Bu da topraktan çıkan eskiye ait kalıntılar ve künkle (taş boru) su yolu bozuntusu ile eski su yolu deposu bozuntularından anlaşılmaktadır.
SAİMBEYLİ
Saimbeyli, Adana ilinin bir ilçesidir. Eski adı Haçin olup,
ilçeyi Fransız işgalinden kurtaran Saim Bey'in hatırasına, ismi
Saimbeyli'ye çevrilmiştir. İlçe merkezinin nüfusu 2000 yılı Nüfus sayımına göre
5.200 kişidir. Adana'ya uzaklığı 157 km'dir, ve Saimbeyli'ye bağlı 25 köy
bulunmaktadır. Ekonomik olarak Kozan'a bağlıdır.
İlçenin kuruluşu hakkında elde kesin bilgiler
bulunmaktadır.
Tarihi kalıntılara göre Hititler devrine kadar uzanmaktadır.
İlçenin eski adı Haçin'dir. Bu ismin de ovaya egemen olan Anavarza
Beyliğin'den geldiği ve Bey Toryo'nun oğlunun adı olduğu bilinmektedir. Bölge
çeşitli uygarlıkların etkisi altında kalmıştır. Osmanlı döneminde Maraş sancağının Elbistan kazasına bağlanmıştır. Kurtuluş
savaşı sırasında Fransız işgali altında kalmış, 18 Ekim 1920'de Yüzbaşı Doğan
ve Kaymakam Saim Bey tarafından
kurtarılan bölge 1922 yılında Kaymakam Saim Bey'den dolayı bu adı almış, yeni
bir ilçe olarak kurulmuştur.
1928 yılında da bugünkü yerine nakledilmiştir.
Saimbeyli ile ilgili ilk bilgileri, İlçeyi ziyaret
eden seyyahlar ve araştırmacılardan öğrenmekteyiz: V.Langlois (1852 -1853), Rahip
Alishan (1800’lü yılların sonu), W.
M.Ramsay (1800’lü yılların sonu), F.X.Schaffer (1900’lü
yılların başı), C.Texier (19. y.y ilk yarısı) gibi
seyyahlar Saimbeyli’yi ziyaret etmiş ve ilçenin ekonomik ve sosyal yaşantısının
yanı sıra tarihsel dokusu ile ilgili bilgiler de vermişlerdir.
İlçe 1800’lü yıllardan itibaren bu seyyahlarca Hadchin, Hadjine, Hacın,
Hadschin ve Haçin olarak adlandırılmıştır. W. M.
Ramsay ise ilçenin Roma ve Bizans Dönemleri’ndeki adının Badimon olduğunu
yazmaktadır.
Çukurova Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Y.Doç. K.Serdar
Girginer tarafından yürütülen “Adana İli ve Çevresi Arkeolojik Yüzey
Araştırmaları Projesi” kapsamında ilçenin 2003 yılında çok kapsamlı ve titiz
bir çalışmayla arkeolojik kültür envanteri çıkarılmış ve ilçeyle ilgili ilk
bilimsel sonuçlar elde edilmiştir.
Bu çalışmadan elde edilen veriler ışığında İlçe tarihinin Roma Dönemi’ne kadar uzandığı tespit edilmiştir.Bu çalışmada İlçede Roma, Bizans ve Ermeni Dönemi yerleşmelerine ait pek çok anıtsal eser tespit edilmiş ve İlçenin zengin kültürü Arkeolojik literatüre kazandırılmıştır.
Coğrafi özellikler
İlçe merkezi Göksu Çayı'nın kıyısında
kurulmuştur. İlin kuzeyinde yer alan ilçenin denizden yüksekliği 1050 metre
olup, toprakları dağlıktır. Orta Toroslar zincirine dahil
olan Dibek Dağı ilçenin
doğusunda, Bakır Dağı batısında yer
alır. Dağlar derin akarsu vadileriyle parçalanmıştır. Dağların yüksek
kesimleri köknar, kızılçam, karaçam ve sedir ormanları ile
kaplıdır. Seyhan Irmağının başlıca iki
kolundan biri olan Göksu ilçe topraklarını sular.
Adana’yı Pınarbaşı üzerinden Kayseri’ye bağlayan yol ilçe merkezinden geçer.
Nüfus
1893 yılında Osmanlı Devleti tarafından yapılan nüfus sayımına göre Haçin (Saimbeyli)'in kaza nüfusu toplam 24.057 kişidir (11,452 kadın, 12,605 erkek). Nüfus 13.026 Müslüman, 10.204 Ermeni Apostolik, 145 Katolik ve 682 protestanlardan oluşmakdadır.
Yıl |
Toplam |
Şehir |
Kır |
1965 |
13.175 |
2.616 |
10.559 |
1970 |
13.921 |
2.637 |
11.284 |
1975 |
15.933 |
3.622 |
12.311 |
1980 |
20.406 |
4.061 |
16.345 |
1985 |
20.528 |
4.329 |
16.199 |
1990 |
20.700 |
4.699 |
16.001 |
2000 |
17.149 |
5.198 |
11.951 |
2007 |
17.775 |
4.070 |
13.705 |
2008 |
17.671 |
4.000 |
13.671 |
2009 |
17.573 |
3.952 |
13.621 |
2010 |
17.355 |
3.984 |
13.371 |
2011 |
17.104 |
4.044 |
13.060 |
2012 |
16.630 |
4.010 |
12.620 |
2013 |
16.572 |
16.572 |
veri yok |
2014 |
16.000 |
16.000 |
veri yok |
2015 |
15.530 |
15.530 |
veri yok |
2016 |
15.239 |
15.239 |
Veri yok |
2019 |
14.764 |
14.764 |
Veri yok |
Saimbeyli'nin 28 mahallesinin 3'ü merkezde
bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 3.596 kişi (% 24,2) yaşamaktadır. En uzak
mahallesi ise 46,4 km uzaklıktaki Topallar'dır. Merkez mahalleleri
dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.184 kişi ile Karakuyu'dur.
Saimbeyli'nin nüfusu 2017 yılında % 2,61 azalmıştır.
Saimbeyli ilçesinin mahallelerinin
ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra |
Mahalle |
Km* |
Rakım |
Nüfus |
|||
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
||||
1 |
Fatih Mah. |
5,5 |
1.613 |
1.373 |
|||
2 |
İslam Mah. |
0,0 |
1.310 |
1.329 |
|||
3 |
Yeşilbağlar Mah. |
2,6 |
914 |
894 |
|||
Saimbeyli (merkez) |
977 |
3.837 |
3.596 |
||||
4 |
Aksaağaç Mah. |
43,9 |
1.365 |
1.040 |
1.013 |
||
5 |
Avcıpınarı Mah. |
17,6 |
1.468 |
154 |
149 |
||
6 |
Ayvacık Mah. |
35,1 |
1.340 |
388 |
373 |
||
7 |
Beypınarı Mah. |
22,8 |
1.543 |
295 |
293 |
||
8 |
Çatak Mah. |
39,4 |
1.075 |
504 |
287 |
||
9 |
Çeralan Mah. |
39,2 |
1.450 |
1.043 |
191 |
||
10 |
Cıvıklı Mah. |
26,1 |
835 |
283 |
494 |
||
11 |
Çorak Mah. |
44,6 |
988 |
194 |
1.009 |
||
12 |
Cumhurlu Mah. |
27,4 |
849 |
200 |
200 |
||
13 |
Değirmenciuşağı Mah. |
25,9 |
833 |
339 |
335 |
||
14 |
Eyüplü Mah. |
15,2 |
1.479 |
453 |
468 |
||
15 |
Gökmenler Mah. |
42,5 |
1.287 |
588 |
567 |
||
16 |
Gürleşen Mah. |
23,0 |
834 |
331 |
320 |
||
17 |
Halilbeyli Mah. |
40,5 |
1.398 |
150 |
148 |
||
18 |
Himmetli Mah. |
15,2 |
695 |
1.083 |
1.056 |
||
19 |
Kandilli Mah. |
13,8 |
1.203 |
535 |
543 |
||
20 |
Kapaklıkuyu Mah. |
41,7 |
1.319 |
406 |
422 |
||
21 |
Karakuyu Mah. |
35,0 |
1.236 |
1.233 |
1.184 |
||
22 |
Kızılağaç Mah. |
41,8 |
1.095 |
431 |
429 |
||
23 |
Mahmutlu Mah. |
32,6 |
1.237 |
335 |
338 |
||
24 |
Naltaş Mah. |
36,9 |
1.567 |
107 |
105 |
||
25 |
Topallar Mah. |
46,4 |
1.375 |
107 |
113 |
||
26 |
Tülü Mah. |
12,8 |
877 |
131 |
132 |
||
27 |
Yardibi Mah. |
21,4 |
950 |
700 |
687 |
||
28 |
Yeniköy Mah. |
30,5 |
1.450 |
372 |
388 |
||
Saimbeyli (kırsal) |
11.402 |
11.244 |
|||||
Saimbeyli (ilçe) |
15.239 |
14.840 |
* Km, İslam Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Ekonomi
Ekonomisi hayvancılık ve
tarıma dayalıdır. En çok koyun ve kıl keçisi beslenir. Tarım ürünleri ilçe
halkının ihtiyacını karşılayacak seviyede olup, başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, kiraz, baklagiller ve üzümdür. İlçe topraklarında demir yatakları
vardır. Ormancılık gelişmiştir. Ayrıca ilçe sınırları içerisinde bulunan yaylalar ilçe ekonomisine katkı
sağlamaktadır.
Çatak Yaylası
Saimbeyli -Tufanbeyli kara yolunun 2. kilometresinden
sola dönülerek bahçeler arasından geçen 3 kilometrelik stabilize yolla
ulaşılmaktadır. Saimbeyli'den belediye otobüs seferleri bulunmaktadır. Dağ
yamacından akan küçük şelalelerin beslediği anıt çınar ağaçlarının gövde ve dalları
üzerine kurulmuş çardaklarda piknik yapılabilen bir yayladır. Bol su kaynakları
olan Çatak yaylası, Saimbeyli ilçesinin su ihtiyacını karşılamaktadır. Otobüs
şu anda calışmamaktadır yollar acıktır ama özel aracları oaln insanlar yardımcı
olurlar
Obruk Yaylası
Obruk yaylası Saimbeyli ilçesine
4 km uzaklıkta olup ana yoldan stabilize bir yola sapılır ve yaklasık 10
dk lık bir yolculuktan sonra Obruk'a ulaşılır. Burası belediye ve karayolları
tarafından düzenlenmış ve halkın kullanımı için açılmıştır. Doğa yürüyüşü için ve bir
mesire alanı olarak, bol su kaynaklı bir doğa harikasıdır. Suyun kaynağının
olduğu yerde yapay bir havuz vardır.
Girmesi cesaret isteyen bu su "karpuz çatlatan" olarak anılır. Obruk
yaylası ile çatak yaylası aynı yeri isimlendirmektedir. Ayrıca yaz aylarının
vazgeçilmezi olan rafting yapmak için yurt dışından gelenler, ilçe ekonomisi için bir gelir
kaynağıdır.
TUFANBEYLİ
Tufanbeyli Adana ilinin bir ilçesidir.
Doğusunda Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesi, batısında Kayseri'nin Develi ve Tomarza ilçeleri, güneyinde Saimbeyli, kuzeyinde ise Kayseri'nin Sarız ilçesi) bulunur. Yüzölçümü 964 km2, nüfus yoğunluğu yaklaşık 25 kişi/km2'dir. Coğrafi yapısı itibarıyla bağlı olduğu Adana ve komşu illere çok uzaktır. Adana'ya 196, Kayseri'ye 178 ve Kahramanmaraş'a 160 km uzaklıktadır. Rakımı 1474 metre civarındadır.
Tarihi
Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde kalan Comona (Şar Köyü)'nın tarih sahnesinde önemli yeri vardır. İlçedeki en önemli tarihi kalıntıların bulunduğu Şar Köyü'nde Roma, Bizans ve Hitit dönemlerine ait kalıntılar bulunmaktadır. Bunlardan ayakta olanlardan bazıları Ala Kapı, Kırık Kilise ve Antik Tiyatrodur. Tufanbeyli Hitit döneminin önemli merkezlerinden biridir. Kizzuwatna Krallığının en önemli merkezlerinden olan Comona o dönem için dini bir devlet niteliğindeydi. İç işlerinde bağımsız dış işlerinde ise Hitit Krallığına bağlı olan bu dini gücü olan devlet döneminde önemli olaylar cereyan etmiştir. Hitit Kralları insanlar üzerindeki etkisini yükseltmek için Kizzuwatna Krallığından kızlarla evlenirler ve bu dini gücü kullanırlardı. Tarihin ilk yazılı anlaşması olan Kadeş anlaşması Hitit Kralı III. Hattuşili, Mısır Firavunu II. Ramses ve Hitit Kralının eşi (Kizzuwatna Kralının kızı- Puduhepa) arasında imza edilmiştir. Buradan hareketle Tufanbeyli ve çevresinin tarihteki önemli yeri bir kez daha ön plana çıkmaktadır.
Coğrafya
Nur Dağları'nın devamı olan Binboğa Dağları ve Batı Toroslar'ın devamı olan Tahtalı Dağları arasında kalmış, engebeli ve kırık bir arazi yapısına sahip yüksek bir plato görünümündedir. 3000 metrenin üzerine çıkan yükseklikler vardır. Tufanbeyli'ye ulaşım güneyden Obruk beli geçidi, doğudan Kan geçidi, batıdan Gezbeli geçidi ile sağlanır. Seyhan Nehri'nin bir kolu olan Göksu ırmağı ilçenin yakınından geçer ve ilçe topraklarını kuzeyden güneye ikiye böler.
İlçe iklim bakımından karasal iklim yapısına sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Bitki örtüsü yönünden fakirdir. İlçenin kuzeyinde kalan dağlık bölgelerde çam, sedir, köknar ve ardıç ormanları bulunur. Ekilebilir arazi ilçenin güneyinde ve güneydoğusunda daha çoktur.
Nüfus
Tufanbeyli, ilçe merkezine bağlı 3 merkez mahallesi ve 30 dış mahalle olmak üzere toplamda 33 mahalleden oluşmaktadır. 1958 yılına kadar Höketçe adıyla Saimbeyli'ye bağlı bucakken "Mağara" adıyla ilçe olmuş, 1965'te Çukurova bölgesi Kuvay-i Milliye komutanlarından Aydınoğlu Osman Tufan Bey'in adına izafeten bugünkü adını almıştır.
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
1970 | 22.919 | 3.960 | 18.959 |
1975 | 23.050 | 4.314 | 18.736 |
1980 | 23.862 | 5.044 | 18.818 |
1985 | 25.611 | 6.004 | 19.607 |
1990 | 22.672 | 5.663 | 17.009 |
2000 | 20.171 | 5.332 | 14.839 |
2007 | 18.279 | 5.292 | 12.987 |
2008 | 19.045 | 5.638 | 13.407 |
2009 | 18.768 | 5.512 | 13.256 |
2010 | 18.072 | 5.376 | 12.696 |
2011 | 17.481 | 5.469 | 12.012 |
2012 | 17.546 | 5.742 | 11.804 |
2013 | 18.234 | 18.234 | veri yok |
2014 | 19.184 | 19.184 | veri yok |
2015 | 17.759 | 17.759 | veri yok |
2016 | 17.558 | 17.558 | Veri yok |
2019 | 17.102 | 17.102 | Veri yok |
Mahalleler
Tufanbeyli'nin 33 mahallesinin 3'ü merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 5.825 kişi (% 35,0) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 31,8 km uzaklıktaki Pekmezli'dir. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.390 kişi ile Çatalçam'dır. Tufanbeyli'nin nüfusu 2017 yılında % 5,23 azalmıştır.
Tufanbeyli ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | ||||
1 | Cumhuriyet Mah. | 1,1 | 3.013 | 2.702 | |||
2 | İstiklal Mah. | 0,0 | 2.036 | 1.934 | |||
3 | Yenicami Mah. | 4,9 | 1.206 | 1.189 | |||
Tufanbeyli (merkez) | 1.417 | 6.255 | 5.825 | ||||
4 | Akçal Mah. | 12,6 | 1.546 | 50 | 55 | ||
5 | Akpınar Mah. | 5,4 | 1.421 | 269 | 255 | ||
6 | Ayvat Mah. | 17,2 | 1.572 | 192 | 176 | ||
7 | Bolatpınarı Mah. | 7,9 | 1.389 | 177 | 163 | ||
8 | Bozgüney Mah. | 13,2 | 1.481 | 968 | 965 | ||
9 | Çatalçam Mah. | 19,9 | 1.567 | 1.411 | 1.390 | ||
10 | Çukurkışla Mah. | 19,7 | 1.318 | 161 | 135 | ||
11 | Damlalı Mah. | 5,2 | 1.417 | 343 | 328 | ||
12 | Demiroluk Mah. | 20,5 | 1.653 | 358 | 365 | ||
13 | Doğanbeyli Mah. | 22,3 | 1.437 | 871 | 768 | ||
14 | Doğanlı Mah. | 10,4 | 1.491 | 751 | 705 | ||
15 | Elemanlı Mah. | 12,0 | 1.500 | 274 | 284 | ||
16 | Evci Mah. | 16,6 | 1.531 | 163 | 154 | ||
17 | Fatmakuyu Mah. | 19,6 | 1.632 | 53 | 46 | ||
18 | Güzelim Mah. | 15,7 | 1.357 | 147 | 126 | ||
19 | Hanyeri Mah. | 26,3 | 1.681 | 71 | 62 | ||
20 | İğdebel Mah. | 22,8 | 1.616 | 86 | 84 | ||
21 | Karsavran Mah. | 15,5 | 1.403 | 456 | 454 | ||
22 | Kayapınar Mah. | 12,5 | 1.454 | 90 | 78 | ||
23 | Kayarcık Mah. | 15,5 | 1.462 | 832 | 780 | ||
24 | Kirazlıyurt Mah. | 25,9 | 1.447 | 523 | 512 | ||
25 | Koçcağız Mah. | 12,3 | 1.531 | 37 | 46 | ||
26 | Ortaköy Mah. | 24,5 | 1.534 | 449 | 456 | ||
27 | Pekmezli Mah. | 31,8 | 1.563 | 925 | 895 | ||
28 | Pınarlar Mah. | 4,7 | 1.358 | 231 | 216 | ||
29 | Şar Mah. | 15,1 | 1.442 | 334 | 326 | ||
30 | Taşpınar Mah. | 7,9 | 1.397 | 72 | 64 | ||
31 | Tozlu Mah. | 12,8 | 1.533 | 136 | 122 | ||
32 | Yamanlı Mah. | 11,5 | 1.350 | 595 | 557 | ||
33 | Yeşilova Mah. | 15,7 | 1.341 | 278 | 248 | ||
Tufanbeyli (kırsal) | 11.303 | 10.815 | |||||
Tufanbeyli (ilçe) | 17.558 | 16.640 |
* Km, İstiklâl Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Ekonomi
İlçe, ekonomik olarak Kozan ve Kayseri'ye bağlıdır. Bununla birlikte, ilçe sınırlarında yer alan geniş linyit sahaları sebebiyle, son yıllarda enerji firmalarının da ilgisini çekmeye başlamış ve kömürlü termik santraller kurulmaya başlanmıştır. 2018 yılı itibarıyla bir kömürlü termik santral üretimde ve bir diğer santral içinse ÇED Olumlu kararı verilmesinin ardından inşaası beklenmektedir. Bölge halkının büyük kısmı dolaylı ya da doğrudan bu santral katkısıyla geçimini sağlamaktadır Bunun yanısıra, yöre halkının özellikle kırsal bölgelerinde yaşayanlar, geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
Tarım
İlçede buğday, şekerpancarı, fasulye, nohut, patates üretimi çoğunluğu oluşturmaktadır. Son yıllarda meyvecilik içinde adımlar atılmaktadır. Su kaynakları açısından zengin olmasına rağmen kullanım yönünden zayıftır.
Tufanbeyli ilçesine bağlı 30 adet mahalle bulunmaktadır. Bu köy mahalller sırasıyla Karadurdu, Karaburun, Akçal, Akpınar, Ayvat, Bolatpınar, Bozgüney , Çatalçam, Çukurkışla, Damlalı, Demiroluk, Doğanbeyli, Doğanlı, Elemanlı, Evci, Fatmakuyu, Hanyeri, İğdebel, Karsavuran, Güzelim, Kayapınar, Kayarcık, Kirazlıyurt, Koçcağız, Ortaköy, Pekmezli, Pınarlar, Şarköy (Comana), Taşpınar, Tozlu, Yeşilova ve Yamanlı mahalleleridir.
YUMURTALIK
Yumurtalık, Adana ilinin bir ilçesidir. Eski adı Ayas olup, Türkçeleştirmek adına ismi Yumurtalık'a çevrilmiştir.
Tarihi
Halk arasında Ayas ismi hala kullanılmaktadır. 1959 yılına kadar Ceyhan'a bağlı bir bucak olan Ayas bu tarihte ilçe olmuştur. İlçenin tarihi ortaçağa kadar uzanır.
Coğrafya
Adana merkezine 80 km, komşu Ceyhan'a 30 km mesafededir. Yüzölçümü 501 km² olup 24 mahallesi vardır.
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
1965 | 18.069 | 1.774 | 16.295 |
1970 | 17.874 | 2.137 | 15.737 |
1975 | 18.194 | 2.442 | 15.752 |
1980 | 19.701 | 2.444 | 17.257 |
1985 | 20.345 | 3.835 | 16.510 |
1990 | 20.957 | 3.583 | 17.374 |
2000 | 22.575 | 4.745 | 17.830 |
2007 | 19.155 | 4.840 | 14.315 |
2008 | 19.625 | 5.296 | 14.329 |
2009 | 19.239 | 5.220 | 14.019 |
2010 | 18.660 | 5.129 | 13.531 |
2011 | 18.266 | 5.046 | 13.220 |
2012 | 17.929 | 5.110 | 12.819 |
2013 | 18.463 | 18.463 | Veri yok |
2014 | 18.457 | 18.457 | Veri yok |
2015 | 18.106 | 18.106 | Veri yok |
2016 | 17.651 | 17.651 | Veri yok |
2019 | 18.026 | 18.026 | Veri yok |
Yumurtalık'ın 24 mahallesinin 6'sı merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 5.236 kişi (% 30,4) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 34,4 km uzaklıktaki Yeşilköy'dür. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.669 kişi ile Kuzupınarı'dır. Yumurtalık'ın nüfusu 2017 yılında % 2,49 azalmıştır.
Yumurtalık ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | ||||
1 | Akdeniz Mah. | 0,3 | 1.393 | 1.379 | |||
2 | Akyuva Mah. | 2,6 | 392 | 327 | |||
3 | Ayaş Mah. | 0,0 | 724 | 701 | |||
4 | Devrişiye Mah. | 2,0 | 810 | 830 | |||
5 | Kemalpaşa Mah. | 1,8 | 1.206 | 1.207 | |||
6 | Ören Mah. | 0,6 | 758 | 792 | |||
Yumurtalık (merkez) | 9 | 5.283 | 5.236 | ||||
7 | Asmalı Mah. | 28,8 | 22 | 988 | 991 | ||
8 | Ayvalık Mah. | 10,7 | 46 | 435 | 424 | ||
9 | Demirtaş Mah. | 6,9 | 46 | 641 | 628 | ||
10 | Deveciuşağı Mah. | 17,2 | 12 | 657 | 616 | ||
11 | Gölovası Mah. | 19,9 | 51 | 786 | 733 | ||
12 | Hamzalı Mah. | 15,9 | 30 | 338 | 305 | ||
13 | Haylazlı Mah. | 13,4 | 28 | 363 | 347 | ||
14 | Kaldırım Mah. | 29,2 | 14 | 1.282 | 1.204 | ||
15 | Kalemli Mah. | 4,1 | 32 | 191 | 177 | ||
16 | Kesmeburun Mah. | 32,3 | 15 | 68 | 66 | ||
17 | Kırmızıdam Mah. | 32,9 | 12 | 224 | 216 | ||
18 | Kuzupınarı Mah. | 24,8 | 22 | 1.682 | 1.669 | ||
19 | Narlıören Mah. | 14,1 | 57 | 324 | 336 | ||
20 | Sugözü Mah. | 16,3 | 65 | 782 | 745 | ||
21 | Yeniköy Mah. | 6,3 | 70 | 352 | 332 | ||
22 | Yeşilköy Mah. | 34,4 | 9 | 1.581 | 1.573 | ||
23 | Yumurtalık Mah. | 7,1 | 6 | 194 | 178 | ||
24 | Zeytinbeli Mah. | 12,8 | 75 | 1.480 | 1.435 | ||
Yumurtalık (kırsal) | 12.368 | 11.975 | |||||
Yumurtalık (ilçe) | 17.651 | 17.211 |
* Km, Ayaş Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Tarihi yerler
· Ayas Kalesi
· Süleyman Kulesi
Önemli günler
· Dertli Kazım Halk Ozanları Şenliği, Yer: Gölovası köyü, Tarihi: 1 Ekim, Başladiği ilk tarih: 1985
· Zeytinbeli Kültür ve Sanat Şenliği, Yer: Zeytinbeli kasabası, Tarihi: Ağustos'un ilk Cumartesi, Başladığı ilk tarih: 2001
0 Yorum:
Yorum Gönder