Süleyman Turan

Süleyman Turan (d. 19 Kasım 1936; İstanbul- ö. 10 Eylül 2019; Kadıköy, İstanbul), Türk sinema ve tiyatro sanatçısı...

Hayatı

Sanat hayatına tiyatro ile başlayan Süleyman Turan, bir dönem dergi ressamı olarak çalıştı. Filmlerin dışında uzun zaman karikatür ve resim yaptı. Çizimleri uzun zaman “Akbaba” dergisinde yayımlandı. Akşam gazetesinde çizgi roman çizmeye başladı. Afişler, kitap kapakları hazırladı. Senaryolarını da kendisinin yazdığı çizgi roman ressamlığına Sabah gazetesinde devam etti. 1963 yılında bir derginin açtığı yarışmayı kazanarak sinemada yer aldı. Genellikle 'esas oğlan'ın sadık dostu rollerinde, sevecen tiplemesiyle başarılı olup beğeni kazanmıştır. Süleyman Turan, üç film senaryosu yazmış, çeşitli sinema filmleri ve dizilerde rol almıştır.

Çocukluğu ve eğitim hayatı

Süleyman, 19 Kasım 1936’da, İstanbul Kadıköy’de dünyaya geldiğinde ailesi, ona, “Süleyman Başturan" adını verdi. Soyadı, sinemaya ilk adım attığı film ile “Turan” olacaktı. Sanata yatkın bir çocuktu. Daha küçük yaşlarda fark ettiği bu tutkusu ile halkevlerinden çıkmaz olmuştu. Burada resim atölyelerine katılıyor, sanatın ruhuna bulaşmasına çocuk kalbiyle yer açıyordu. Sanatla büyüttüğü kalbi, ruhunu herkese tanıtacak güçteydi…

Eğitimine doğduğu semtte, Kadıköy’de başladı. Lise eğitimini Haydarpaşa Lisesi’nda alan Süleyman, gün gelecek en yakın dostum diyeceği Göksel Arsoy ve İzzet Günay ile de burada, lise sıralarında tanışmıştı. Sıra üniversite eğitimine gelmişti. Sinema, resim için yanıp tutuşuyordu; neden sebep İstanbul Üniversitesi İngiliz Filolojisi Bölümü’nde okumaya başladı. Ancak 3. Sınıfa kadar devam etti. Aslına bakılırsa aklı ve ruhuyla başka yerlerde gezinen biri için uzun bile sürmüştü.

Zaten bu 3 yıl da sanatsız geçmedi ya! Gürdal Onur adında bir arkadaşı tiyatroda oynuyordu. Süleyman da her gece onun kulisindeydi. Bu tiyatroyu, ünlü tiyatro sanatçısı Saim Alpago kurmuştu. Süleyman’ın her gece burada oluşu, gözlerden kaçacak gibi değildi. Oyunu da ezberlemişti artık. Bir gün oyunculardan Selim Naşit gelemeyince, onun yerine sahneye bile çıkmıştı. Bundan böyle de sanatsız, sahnesiz olur muydu hiç! Uzun bir yol vardı önünde…

Süleyman Turan Japonya’da

Süleyman bu süreçlerden geçedursun, askerlik de gelip çatmıştı. Yedek subay olarak görevine başlamıştı ki, Kore Savaşı patlak verdi. Süleyman, Türk birliğine katılmak için Japonya görevine giderken düşünmemişti bile.

Savaşın ortasında bile ruhu onu bırakmıyordu. Sanat, onu bir kıskaca almış, kendisinin olmadığı bir yaşam düşünmesine izin vermiyordu. Evrende insanın her halinin bir karşılığı vardı madem, Süleyman sanat dolu bir yaşamı seçiyordu. Hal böyle olunca, Süleyman da ilk sahne tecrübesini askerde yaşadı. Bir yanı bunu ilk sayıyordu. Çünkü ilki Selim Naşit’in rolüydü. Oysa bu kez, oynadığı rol kendisinindi. Görevleri devam ederken NATO askerleri arasında bir yetenek yarışması düzenlenmişti. Askerlerimiz, yarışmaya İngilizce bir piyesle katıldı. Süleyman’ın, ilk kez sahnede olmanın heyecanını tattığı bu yarışmada, birinci olmuşlardı…

Bir şekilde artık sahnenin tadını almış, sanatın kanına alyuvar olup gezinmesine izin vermişti. Askeri görevi bitse de, o, hemen evine dönmedi. Ruhunun buralarda işini bitirmediği belliydi. Uzunca bir süre Uzakdoğu ve Amerika’da yaşadı. Tekrar evine döndüğünde ise, hem ne yapacağını biliyordu, hem de kafası karışıktı. Tabii hayatının devam etmesi için para kazanması gerekiyordu. Dergilere karikatür çizdi. Kısa bir süre Veli Efendi’de bilet bile sattı. Her şey insan içindi, elbet yürüyeceği yol önünde uzayacaktı. Ressam, şair, yazar, senarist, oyuncu yönünü bir bir fark edecekti…

Sanat yaşamına ilk adımını tiyatro ile atmıştı, evet. Ardından sinema da gelecekti. Oysa bir dönem dergi ressamlığı yaptı. Karikatür ve resimleri uzun bir süre “Akbaba Dergisi”nde yayımlandı. Akşam Gazetesi’nde, çizgi romanlar çizdi. Bir dönem de, senaryosunu da yazdığı çizgi romanlarını Sabah Gazetesi’nde yayımladı. Bu, 15 yıl sürecekti. Afişler, kitaplara kapaklar hazırladı…

Sinemaya ilk adım

Süleyman’ın bu resimler, karikatürler, senaryolar arasında tiyatro serüveni de tam anlamıyla 1962’de başladı. “Harput’ta Bir Amerikalı” oyununda başroldeydi. Döneminin her aktörü gibi, onun da yolu Ses Dergisi Yarışması’ndan geçti. Ajda Pekkan ve Ediz Hun’un birinci olduğu 1963’te katıldığı bu yarışmayı, Süleyman da kazanmıştı.

Sinemaya adım attığı ilk filmi, yönetmen koltuğunda Osman Seden’in oturduğu, önemli rollerinde Hulusi Kentmen, Türkan Şoray, Öztürk Serengil, Tamer Yiğit’in oynadığı “Sayın Bayan”dı. Bir yetkilinin soyadını ismiyle birlikte çok uzun bulması sebebiyle “Turan” olarak değiştirdi. Süleyman Turan, Yeşilçam’a ilk adımını işte böyle atmıştı. Onu en çok esas oğlanın sadık dostunu canlandırdığı, sevecen, güleç rolleriyle izledik, sevdik. Öyle ki gözümüzde esas oğlandan bir farkı kalmıyor, zaman zaman ondan bile değerli oluyordu. Bunun yanında üç tane de film senaryosu yazdı. Bunlardan ikisi, 1982’de “Baş Belası”, 1997’de “Sevgili Dayım”dı. Pek çok filmde, dizide çıktı karşımıza…

Süleyman’ın ilk filmdeki rolü çok küçüktü. Bir sonraki “Koçum Benim” filminde daha önemli bir rolü vardı. Üstelik Ayhan Işık ile birlikte oynuyordu. En önemli performansını 1970’te, Ekrem Bora ile rolleri paylaştığı “Dikkat Kan Aranıyor” filmindeki, akıl hastanesinden kaçan deli rolüyle sergiledi.

70’li yıllar, aynı zamanda Süleyman Turan’ın sinemadan uzaklaştığı zamanlardı…

Yeşilçam’ın darboğaza girdiği o yıllarda konuşturdu işte ressamlığını. Karikatür işleri ile kazanıyordu yaşamını. En son 2009’da, Cemal Şan’ın “Sonsuz” filminde rol aldı.

Süleyman Turan, bugüne dek toplamda yaklaşık 160 film ve dizide oynadı. Türkiye’nin onu tanıdığı, en ünlü olduğu rolü ise, kuşkusuz 1999-2002 yılları arasında “Yılan Hikâyesi” dizisinde hayat verdiği Komiser Kemal’di.

Karısı Candan Öncü ve kızı Beliz

Ölümü

19 Kasım 1936'da Kadıköy, İstanbul'da doğan oyuncu Süleyman Turan 10 Eylül 2019'da doğum yeri Kadıköy'de kalp krizi sonucu 82 yaşında vefat etmiştir. Turan'ın cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir.

Ödülleri

1971 Adana Altın Koza Film Festivali, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü, Yarın Son Gündür

1972 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü, Güllü

Filmografisi

Son Bir Aşk (2015)

Yahşi Batı (2010)

Sonsuz 2009

Kabadayı (film) 2007

Yılan Hikayesi 1999 2002

Sırılsıklam 1998

Hatıralar / Her Şey Sizin İçin 1997

Aylaklar 1994

Kimsesizler 1994

Yıldızlar Gece Büyür 1991

Acı 1988

Es Deli Rüzgâr 1988

077 Hızır - Acil Servis 1988

Bir Çember Kırılırken 1987

Kuruluş/Osmancık 1987

Sevdim Seni 1987

Vurmayın 1987

Yapayalnız 1986

Kıskaç 1986

Acı Sevda 1985

Sosyete Şaban 1985

Alkol 1985

Acımak 1985

Kaçış 1985

Acıların Çocuğu 1985

Kanun Adamı 1985

Kadın Bir Defa Sever 1984

Ayşem 1984

Ejderin İntikamı 1984

Darbe 1984

Halk Düşmanı 1984

Dönme Dolap 1983

Gizli Kuvvet 1983

Dostlar Sağolsun 1983

Bataklıkta Bir Gül 1983

Kurban 1983

Küçük Ağa 1983

Şaka Yapma 1981

Bay Alkolü Takdimimdir 1981

Köşe Kapmaca 1979

Vah Başımıza Gelenler 1979

Kalleş Adam 1979

Üç Tatlı Bela 1979

Cevriyem 1978

Yüz Numaralı Adam 1978

Sevgili Dayım 1977

Hatasız Kul Olmaz 1977

Lanet / İlenç 1977

Bir Adam Yaratmak 1977

Delicesine 1976

Nereye Bakıyor Bu Adamlar 1976

Gel Barışalım 1976

İzin 1975

Delicesine 1975

Tatlı Tatlı 1975

Fıstıklar 1975

Gördüğün Yerde Vur 1975

Haydi Gençlik Hop Hop 1975

Panik 1975

Yatak Hikayemiz 1975

Gece Kuşu Zehra 1975

Çapkın Hırsız 1975

Beş Milyoncuk Borç Verir misin 1975

Dayı 1974

İstek 1974

Yalnız Adam 1974

Reisin Kızı 1974

Hostes 1974

Kısmet 1974

Kara Pençe'nin İntikamı 1973

Düşman 1973

Öksüzler 1973

Siyah Gelinlik 1973

Kara Pençe 1973

Kaderim Kanla Yazıldı 1973

Ben Böyle Doğdum 1973

Katran Bebek 1973

Yabancı 1973

Zalim 1973

Ölüm Satanlar 1973

Elveda Meyhaneci 1972

Aşk Fırtınası 1972

Delioğlan 1972

İblis 1972

Gece 1972

Bir Aşk Bin Ölüm 1972

Şehmuz 1972

Hayatımın En Güzel Yılları 1972

Çöl Kartalı 1972

Korkusuz Kaptan Swing 1971

Yarın Son Gündür 1971

Yedi Kocalı Hürmüz 1971

Asrın Kadını 1971

Çıngar Başlıyor 1971

Güllü 1971

Kalleşlere Af Yok 1971

Ölüm Korkusu 1971

Sevimli Hırsız 1971

Kinova - Demir Yumruk 1971

Üç Öfkeli Adam 1971

Üç Kabadayı 1971

On Küçük Şeytan 1971

Ayşecik Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde 1971

Kaderin Ağları 1970

Devler Geliyor 1970

Mağrur Kadın 1970

Kalbimin Efendisi 1970

Gölgedeki Adam 1970

Üç Kral Serseri 1970

Küçük Hanımın Şoförü 1970

Akrep Tuzağı 1970

Dikkat Kan Aranıyor 1970

Yeşil Kurbağalar 1970

Gönül Meyhanesi 1970

Tatlı Meleğim 1970

Çakırcalı Mehmet Efe 1969

Öldüren Aşk 1969

Boş Çerçeve 1969

Damga 1969

Kahraman Delikanlı 1969

Muhabbet Kuşu 1969

Bir Çirkin Adam 1969

Kan Su Gibi Akacak 1969

Gül ve Şeker 1968

Maskeli Beşlerin Dönüşü 1968

İngiliz Kemal 1968

Gönüllü Kahramanlar 1968

Korkusuz Yabancı 1968

Tek Kurşun 1968

Aşkım Günahımdır 1968

Kezban 1968

Maskeli Beşler 1968

Karaoğlan Yeşil Ejder 1967

Hindistan Cevizi 1967

Silahsız Dövüşelim 1967

Zehirli Hayat 1967

Sinekli Bakkal 1967

Aslan Yürekli Reşat 1967

Demir Yumruklu Üçler 1967

Erkek Adam Sözünde Durur 1967

Yıkılan Yuva 1967

Yarın Çok Geç Olacak 1967

Kardeş Kavgası 1967

Serseri 1967

Üç Sevdalı Kız 1967

Denizciler Geliyor 1966

Siyahlı Kadın 1966

Meleklerin İntikamı 1966

Vatan Kurtaran Aslan 1966

Fatih'in Fedaisi 1966

İntikam Ateşi 1966

Fırtına Beşler 1966

Ölüm Yaklaşıyor 1966

İhtiras Kurbanları 1966

Altın Küpeler 1966

Üç Kardeşe Bir Gelin 1965

Sevgili Öğretmenim 1965

Artık Düşman Değiliz 1965

Garip Bir İzdivaç 1965

Bir Gönül Oyunu 1965

Babamız Evleniyor 1965

Severek Ölenler 1965

Beş Şeker Kız 1964

Gençlik Rüzgârı 1964

Bana Derler Külhanlı 1964

Muhteşem Serseri 1964

Gecelerin Kadını 1964

Koçum Benim 1964

Hızır Dede 1964

Kral Arkadaşım 1964

Kimse Fatma Gibi Öpemez 1964

Sayın Bayan 1963

Beyaz Güvercin 1963

Damla Karakuş

Posted in: Türk Sanatçılar