Tarihe Gömülmüş Uygarlıklar - 2

Miken Uygarlığı           

Tarih: M.Ö. 1600 – 1100
Bölge: Yunanistan

Girit uygarlığının aksine, Mikenlerin etki ve imparatorluklarını hem ticaret hem de fetihler ile neredeyse tüm Yunanistan bölgesini kaplayacak şekilde genişlettiğini söyleyebiliriz.

Miken medeniyetinin M.Ö. 1100 civarında ortadan kaybolmadan önce tam 5 yüzyıl süresiyle bölgede güçlü bir hakimiyet kurduğu iddia ediliyor.

Truva Savaşı’nda Yunan ordusunu yöneten Kral Agamemnon gibi birçok Yunan miti bu uygarlığın etrafında gelişmiştir. Mikenler, arkalarında birçok kalıntı bırakan hem kültürel hem de ekonomik açıdan zengin bir uygarlıktır.

Tam olarak neden yok oldukları bilinmese de işgal, deprem ya da köylü ayaklanmalarının buna sebep olduğunu iddia eden birkaç teori bulunuyor.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aksum Krallığı           

Tarih: M.S. 100
Bölge: Etiyopya

Milattan sonra birinci yüzyılda kurulan Aksum İmparatorluğu, günümüz Etiyopya’sını içeren bir bölgede bulunuyordu. Efsaneye göre bu bölge, Kraliçe Şeba’nın doğduğu yer. Aksum doğal kaynaklar açısından da zengin oldukça önemli bir ticari merkezdi.

Roma İmparatorluğundan Hindistan’a birçok bölgeye altın ve tarım ürünü ihracatı bu uygarlığın en önemli faaliyetlerinden biriydi. Kendi para birimini kullanan ilk Afrika medeniyeti olarak da bilinen Aksum Krallığı, oldukça zengin bir topluma ev sahipliği yapıyordu.

Bu medeniyetin en önemli kalıntıları arasında Aksum dikili taşları gösterilebilir, devasa büyüklükteki bu oyulmuş obeliskler, kralların ve soylu ailelerin cenaze törenlerinde önemli bir rol oynuyorlardı.

324 yılında kral II. Ezana döneminde bu krallık Hıristiyanlığı resmi din olarak benimsemiş ve bu sebeple kültürlerinde Hıristiyanlığın etkileri baskın olarak görülüyor.

Bir efsaneye göre, Yahudi kraliçe Yodit tarafından bu krallık yıkılıyor, kilise ve kitapları da yıkılıp yakılıyor.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Khmer İmparatorluğu                

Tarih: M.S. 1000 – 1400
Bölge: Kamboçya

Khmer İmparatorluğu kaybolup giden uygarlıkların en güçlülerinden biri olarak görülüyor. İmparatorluk, Güneydoğu Asya bölgesinde, günümüz Kamboçya’sının da topraklarını içeren bir bölgede kurulup gelişmiştir

Başkent Angkor, Kamboçya’daki en ünlü arkeolojik alanlardan biri olarak kabul görüyor. Kalabalık bir topluma sahip olduğunu söylemek de yanlış olmayacaktır.

Çünkü Khmer İmparatorluğu’nun nüfusu bir milyona kadar çıkıyor. Bu uygarlık, Hinduizm ve Budizm gibi çeşitli dinleri benimsediği için kültürel bir zenginliğe sahiptir.

Bu topluluk birçok tapınak, kule ve ihtişamlı yapılar inşa etmiştir, Angkor’daki tanrı Vishnu’ya ithaf edilen tapınak en meşhurlarından biridir. Birden çok faktörün bir araya gelmesi sonucu Khmer İmparatorluğu yeryüzünden silinmiştir.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Harappan Uygarlığı             

(MÖ. 3000 – MÖ. 1700) (İndus Vadisi)

Güneydoğu Asya’daki en eski uygarlıktır. MÖ. 3000 dolaylarında kurulduğu düşünülen uygarlığın döneminde, 5 milyon kişiyi içinde barındırdığı düşünülmektedir. Bu sayı o dönemki dünya nüfusunun %10’una tekabül etmektedir. Şehir altyapısı, metalurji dükkanları ve dönem içerisinde düşünüldüğünde dev sayılabilecek yapı faaliyetleri ile üzerinde pek çok tartışma bulunan bu uygarlığın sadece insanların nasıl devasa bir uygarlık kurdukları değil, nasıl 5 milyonluk dev popülasyonun besin ihtiyacını sağladığı dahi bir muammadır.

          --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Toltek             

Yucatan          

Teotihuacan   

Norte Chico    

Modern Peru’nun kuzey sahillerinde yaşayan Norte Chico uygarlığı MÖ 3000 yıllarında ortaya çıkan büyük ölçekli yerleşim yerleri kurdular. Bu uygarlığın MÖ 1800 yıllarında gerilemeye başladığı sanılıyor. Bu uygarlığa dair en iyi bilgi veren arkeolojik kazı yeri Supe Vadisindeki Caral bölgesidir. Amerika’daki bilinen en eski uygarlıklardandır.

Valdivia           

Valdivia uygarlığı Ekvador sahilleri boyunca gelişmiştir. Varlıkları günümüzde arkeolojik buluntular sayesinde keşfedilmiştir. Uygarlık Amerika’daki en eski uygarlıklardan olup MÖ 3500 ile MÖ 1800 yılları arasında varolmuştur. Valdivia uygarlığında kentler ortak bir merkezin etrafında yuvarlak bir şekil oluşturacak şekilde inşa edilen evlerden oluşurdu. Yerleşik hayata geçen Valdivialılar tarım ve balıkçılıkla geçinirlerdi, geyik avladıkları da bilinmektedir. Buluntulardan mısır, bezelye, biber, pamuk tarımı yaptıkları anlaşılmaktadır. Başlangıçta kaba olan Valdivia çömlekçiliği giderek gelişmiş ve cilalı ürünler üretir hale gelmiştir. Seramik ve taş işlerinde oldukça gelişmişlerdir.

Cañaris           

Cañaris uygarlığı bugün Ekvador’un Cañar ve Azuay bölgelerinde yaşayan bir uygarlıktır. Mimarlık ve teoloji alanında gelişmişlerdir. İnşa ettikleri eserlerin çoğu İnka saldırılarında yakılmış ve zarar görmüştür. Başkentleri iki kez yer değiştirmiş, ilkinde İnka şehri olan Tomipamba daha sonra Cuenca olmuştur. Bu şehrin konkistadorlar tarafından altınla dolu olduğuna inanılan El Dorado olduğu ileri sürülmektedir. Cañaris uzun yıllar boyunca İnka saldırılarına direnmiş ancak İnka İmparatoru Tupac Yupanqui döneminde boyun eğmiştir. Bu uygarlığın torunları hala hayattadır ve diğer ırklarla karışmayarak günümüze kadar gelmeyi başarmışlardır.

Chavín             

Chavin uygarlığı, yazıyı keşfedememiş bir Güney Amerika uygarlığıdır. Oldukça geniş bir ticaret ağı kurmuş ve MÖ 900 yıllarında tarımda ilerlemiş durumdadırlar. MÖ 900 – MÖ 300 arasında modern Peru’daki Chavin adı verilen bölgedeki arkeolojik buluntulara dayanan bu uygarlık hakkında çok bilgi bulunmamaktadır.

Çipça                

Çipça (Chibcha) uygarlığı Kolombiya’da hüküm süren en kalabalık, en çok araziye yayılan ve sosyo-ekonomik olarak en gelişkin uygarlıktır. MS 3. yüzyılda Çipçalar hakimiyetlerini And Dağlarının kuzeyine kadar genişletmiş ve bugünkü Panama’nın bir kısmını ele geçirmişlerdi. Hakim olunan bölge Kolombiya’nın doğal zenginlikleri en çok olan ve en verimli toprakların bulunduğu yerlerdi. Çipçalar, Mayalar ve İnkalar arasındaki bölgedeki en kalabalık topluluktu. En göze çarpan yerleşik hayat biçimlerini kuran bu kültür aynı Çipça dilini konuşan çok sayıda farklı kabileye ayrılmış durumdaydı; Muiscalar, Guaneler, Lacheler, Cofanlar ve Chitarerolar.

Moçe ile Çimu   

Mocheler MS 500 yıllarına doğru Peru’nun kuzey bögesinde yaşadılar. Bu uygarlığa ait bilinenler son zamanlarda ortaya çıkartılan mezarlar aracılığıyla olmaktadır. El sanatlarında ustalaşan Mocheler teknolojik olarak ileri seviyedeydi ve oldukça uzak bir bölgede bulunan Mayalarla bile ticari ilişkiler içindeydiler. Moche kültürüne dair bilinenlerin çoğu ürettikleri çömlekler üzerinde günlük hayatlarının resmedilmesinden öğrenilmektedir. Lima’daki Larco Müzesinde sergilenen bu eserler aracılığıyla Mochelerin din alanındaki pratikleri de öğrenilmektedir.

Posted in: Dünya Tarihi