Medrese

Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere müderris denir.Yüksek düzeyde öğretim kurumu. Anadolu dışında genellikle açık avlulu, anadolu’da ise avlusunun üstü açık ve kapalı olmak üzere iki tipte gelişmiştir. Kaynağında 9-11. yüzyıl horasan bölgesi konut mimarisini bulmak mümkündür.
Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yüksek öğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adı.
Tarihçe
Selçuklu veziri Nizamülmülk tarafından kurulmuştur. Budizm'deki dinsel eğitim kurumu Vihara'lardan etkilenilerek yapılmıştır. Selçuklular Anadolu'ya geldikten sonra çeşitli şehirlerde çok sayıda medrese inşa ettiler. Osmanlılar devrinde ilk medrese Orhan Bey zamanında İznik'te kuruldu. Daha sonra devletin sınırlarının genişlemesiyle beraber Bursa ve Edirne başta olmak üzere pek çok şehirde medreseler açıldı. İstanbul'un fethinden sonra üst seviyedeki eğitim kurumları başkentte yoğunlaştı.
Değişim evreleri
1331-1451 yılları arasında 82 adet medrese kurulmuştur. 1463-1471 yılları arasında kurulanlaraysa Fatih medreseleri ya da Sahn-ı seman medreseleri denir. (Bu medreselere birlikte süreye dayalı eğitim, ders geçme sistemine dayalı eğitime dönüştürülmüştür) 1550-1557 yılları arasında kurulanlaraysa Süleymaniye medreseleri denir. Osmanlı'nın ilk tıp okulu Darüttıp Süleymaniye medreselerinde yer almıştır. Tıbbi bilgilerin uygulamalarının yapıldığı Darüşşifa ve diğer bazı bölümler: Darülakakir (Eczane), Darüzziyafe, Tabhane ve İmarethane ilk kez Süleymaniye medreselerinde yer almıştır.
Başlangıçta bütün eğitim faaliyetlerinin yapıldığı kurum olan medreseler, Tanzimat Döneminde yeni mesleki okulların açılması ile sadece din eğitimi verilen okullar haline geldi. Osmanlı devletinin son döneminde medreselerin ders programında ve teşkilat yapısında yeni düzenlemeler yapıldı. 1914 yılında Darü-l hilafeti-l Aliyye adı altında birleştirilen medreseler, Türkiye'de Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabulünden sonra 3 Mart 1924'te kapatıldı.
Medreselerde verilen dersler
Sarf (Morfoloji, cümle bilgisi)
Mantık
Hadis
Tefsir (Kuran yorumu)
Adab-ı bahis (Konuşma adabı)
Vaaz
Belagat (Güzel konuşma, retorik)
Kelam
Hikmet
Fıkıh
Faraiz (Miras hukuku)
Akaid (İnanç esasları)
Usul-ü fıkıh
İlm-i heyet (Astronomi ve astroloji)

Posted in: Eğitim