Başlıca Tarihi Hamamlarımız

Cağaloğlu Hamamı

Cağaloğlu'n da Yerebatan Caddesi'nin sağ yanıda yer alır. Sultan I. Mahmud tarafından Ayasofya Cami'ne gelir sağlamak amacıyla 1741 yılında inşa ettirilmiştir, mimarı bilinmemektedir. Cağaloğlu Hamamı kadınlar ve erkekler için ayrı kısımları olan bir çifte hamamdır. İçinde kullanılan Barok üslup ve klasik Osmanlı hamam mimarisinde olmayan yenliklerin yanı sıra, Sultan III. Mustafa tarafından şehrin artan su ve odun ihtiyacı nedeniyle 1768'de büyük hamam yapılmasının yasaklanmasından önce inşa edilen son büyük hamam olması nedeniyle önem taşır.

Çemberlitaş Hamamı

Çemberlitaş'ta Divanyolu üzerinde, Çemberlitaş anıtı civanında yer alır. Sultan III. Murad'ın annesi Nurbanu Sultan tarafından, Üsküdar'daki Atik Valide Camii ve Külliyesi'ne gelir temin etmek maksadıyla 1584'te yaptırılmıştır. Hamamın mimarı Mimar Sinan'dır. Hamam, kadınlar ve erkekler için ayrı kısımları olan bir çifte hamam olarak yapılmış, fakat Sultan Abdülaziz döneminde (1861- 1876) yapılan yol genişletme çalışmaları esnasında kadınlar bölümünün bir kısmı yıkılmıştır. Bu nedenle günümüzde sadece erkek bölümü faaldir.

Eski Hamam

Üsküdar'da Doğancılar Caddesi ile Uncular Caddesi'nin kesiştiği yerde Darı Sokağı'nın başlangıcındadır. Kim tarafından yapıldığı ve yapım yılı bilinmemekte, fakat 15. yüzyıldan kalma olduğuna dair bazı deliller bulunmaktadır. Şifa Hamamı olarak da isimlendirilen bu hamam bir çifte hamam olarak yapılmıştır ve şu an her iki bölümü de faaldir. Üsküdar'daki en eski hamam olmasına rağmen, günümüze kadar orijinal halini muhafaza edebilmiştir.

Galatasaray Hamamı

Galatasaray'da, Kuloğlu Mahallesi'nde Turnacıbaşı Sokağı ile Çapanoğlu Sokağı'nın kavşağında yer alır. 1715 yılında halka açık bir çarşı hamamı olarak inşa edilmiştir. Klasik Türk hamam mimarisiyle yapılmıştır. 1965 yılında geçirdiği tadilatta tasarımının ana hatları korunmuş, fakat mimari ayrıntılar ve iç aksam yenilenerek özgünlüğünü yitirmiştir. Aslında tek hamam olarak inşa edilmiş bu yapıya, 1965'de yapılan tadilatta küçük bir kadınlar bölümü de eklenmiştir. Bakımlı bir durumda günümüze ulaşan hamam, halen faaliyetini sürdürmekte, yerli müşterilerin yanı sıra yabancı turistlere de hizmet vermektedir.

Antalya Pazar Hamamı

Antalya İli Merkez Balbey Mahallesinde bulunan Pazar Hamamı çifte hamam şeklinde yapılmış bir Osmanlı hamamıdır. Hamamın inşa kitabesi yoktur 1811 M (1226 H) tarihli vakfiyesinden XIX. Yüzyıl başında yapıldığı anlaşılmaktadır. Beden duvarları moloz taş ve kesme taştan inşa edilen hamamın üst örtüsü tuğladır. Hamamın erkekler kısmı soğukluk, ılıklık, ve sıcaklık bölümlerinden oluşmuştur. Kadınlar kısmının ise ılıklık ve sıcaklık kısmı mevcuttur. Soğukluk kısmı döşemesi onarım sırasında yapılan kazılarda ortaya çıkmıştır. Hamam yap işlet devret modeli ile 10 yılığına ihale edilmiştir. Hediyelik eşya satış yeri ve kafeterya olarak onarımı tamamlanmış, kabulü yapılmıştır.

Amasya-Merkez-Mustafa Bey Hamamı

Hamam Yörgüç Paşazade Mustafa Bey tarafından 1436 yılında yaptırılmıştır. Hamam tek planlıdır. Yapı soyunmalık, soğukluk ve sıcaklık mekânlarından oluşmaktadır. Soyunmalık kare planlı ve üzeri Türk üçgenlerine oturan kubbe ile örtülüdür. Soğukluk kısmı kare planlı ve duvarları nişlidir. Bu mekânın üzeri kubbe örtülüdür. Sıcaklık iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüde dört ayrı yıkanma nişi bulunmaktadır. İkinci bölüm haçvari planlıdır. Her bir cephede birer nişi yer almaktadır. İkinci bölümde kubbe ile örtülü iki halvet hücresi bulunmaktadır. Sıcaklıktaki iki ayrı mekânın üzeri kubbe ile örtülmüştür. Sıcaklığın arkasında külhan kısmı yer almaktadır.

Ankara-Altındağ-Eyne Bey ( Subaşı-Eski ) Hamamı

Hamam Sultan I. Murat'ın Subaşılarından Eyne tarafından 14. yüzyılda yaptırılmıştır. Hamam tek planlıdır. Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden oluşmaktadır. Soyunmalık dikdörtgen planlı, dört devşirme sütun üzerine ahşap çatı ile örtülüdür. Ilıklık kare planlıdır. Ilıklığın kubbesine geçiş baklavalı kasnakla geçilmektedir. Sıcaklık kare planlıdır. Bu mekân dört eyvan dört köşe hücresinden oluşmaktadır. Sıcaklık mekânının üzeri kubbe ile örtülüdür. Halvet hücreleri kubbe ile örtülüdür. Sıcaklığın gerisinde külhan yer almaktadır. Duvarlar moloz taş örgülü, kubbe ve tonozlar tuğla malzeme ile örülmüştür.

Ankara Karacabey Hamamı

Karacabey Hamamı Talat Pasa Bulvarı üzerinde olup 1444 tarihinde yapılmıştır. Çifte hamam olarak teşkil olunmuş Karacabey Hamamı bati kısmında birbirine bitişik soyunmalıkları, doğu kısmında ise batıdakilere göre daha değişik inşa tarzı gösteren sıcaklık ve halvetleriyle birlikte bütünü kareye yakin büyük bir dikdörtgen meydana getirmektedir, birleşmektedir.

İstanbul-Eminönü-Haseki Hamamı

Hamam Kanuni Sultan Süleyman'ın baş hasekisi Hürrem Sultan tarafından 1556-57 yılında Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Yapı çifte planlıdır. Hamam değişik plan düzenlemesi ile dikkati çekmektedir. Çifte planlı hamamlar genellikle sırt sırta bitişik vaziyette inşa edilirken, Haseki hamamı kuzey-güney yönünde uzanmakta, erkekler kısmı kuzeye, kadınlar kısmı güneye yerleştirilmiştir. Erkekler ve kadınlar kısmı birbirinin simetriğidir. Birbirlerinden farkları giriş kısımlarının değişik şekilde düzenlenmesidir. Erkekler kısmının girişi revaklı olarak, kadınlar kısmı revaksız olarak inşa edilmiş ve kadınlar kısmının kapısı batı cepheye yerleştirilmiştir. Her iki kısımda soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık mekânlarından oluşmaktadır. Soyunmalığın üzeri kubbe ile örtülü ve kubbenin ortasında aydınlık feneri yer alır. Enine dikdörtgen planlı ılıklık üç kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık ortada kubbe ile örtülüdür. Sıcaklıkta dört eyvan ile dört adet köşe halvet hücreleri yer almaktadır.

Bolu-Merkez-Orta (Yıldırım Beyazıt) Hamamı

Hamam Yıldırım Beyazıt tarafından M.1388 yılında Mimar Ömer ibni İbrahim'e yaptırılmıştır. Yapı 1908 yılında onarım görmüş ve çifte planlıdır. Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık mekânlarından oluşmaktadır. Erkekler kısmında sıcaklık kare planlı ve üzeri Türk üçgenleri kasnağa oturan kubbe ile örtülüdür. Kubbenin ortasında aydınlık feneri yer almaktadır. Ilıklık kare planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Sıcaklık kare planlıdır. Üzeri kubbeli mekânın batı ve kuzey cephelerinde Bursa kemerli nişler, doğu ve güneybatıda kubbeli halvet hücreleri bulunmaktadır. Kadınlar kısmı erkekler kısmından daha farklı düzenlenmiştir.

Edirne-Merkez Sokullu (Üç Şerefeli) Hamamı

Hamam 17. yüzyılda Sokullu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Yapı çifte planlıdır. Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık mekânlarından oluşmaktadır. Erkekler kısmının soyunmalık kısmının önünde ortada kubbe ve yanlarda tonozla örtülü revak yer almaktadır. Kadınlar kısmının soyunmalık kısmının dış cephesine bitişik dükkânlar yol açımı nedeni ile yıkılmış, günümüzde duvardaki kalıntıları korunmuştur. Sıcaklık kare planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Kubbenin ortasında aydınlık feneri yer almaktadır. Ilıklık dikdörtgen planlı ve üzeri aynalı tonoz örtülüdür. Sıcaklık ortada kubbe ile örtülü, dört adet tonoz örtülü eyvan ile dört adet kubbeli köşe hücresinden oluşmaktadır. Kadınlar kısmının soyunmalığında eyvanlar bulunmamaktadır. Sadece iki halvet hücresi mevcuttur. Hamamın duvarları taş ve tuğla ile almaşık düzende örülmüştür.

Posted in: Tarihi Eserler, Tarihi ve Turistik Yerler, Türk Kültürü