Türkiye'deki Saat Kuleleri 5

EDİRNE

Edirne Saat Kulesi, kenarları eğimli bir kare formunda olan Edirne Kalesinin 4 köşe burcundan biri olan Kuzey-doğudaki Makedonya kulesi olarak anılan büyük burcun üzerine kurulmuş, önceleri ahşap 2 katlı, sonradan kagir 3katlı bir kuledir. Yaklaşık 50yıl öncesinde bir deprem sonrasında, mail-i inhidam(yıkılma tehlikesi) kararı alınarak, dinamitlenerek havaya uçurulmuştur. tıpkı Ayestefanos-Yeşilköydeki Rus Anıtının havaya uçurulması gibi. Ancak üst kısmı yok olmasına

karşın burcun üzerindeki ilk kat hala yerinde durmaktadır. geçtiğimiz yıllarda burada edirne valiliği ve müzesi tarafından bir kazı yapılarak kulenin burçla olan bağlantıları ve bir takım yapılar açığa çıkarıldı ve tüm kalıntılar bir arkeolojik park haline getirildi.

 

 

ELAZIĞ-MADEN

Elazığ Maden ilçesinde bulunan saat kulesi, Sultan II.Abdülhamid’in tahta çıkışının 25.yılında Diyarbakır Valisi Halit Bey tarafından 1901-1902 yılında yaptırılmıştır.

Saat kulesi kare planlı olup, dikdörtgen gövdelidir. Yukarıya doğru daralan gövde saatin bulunduğu yerde kareye dönüşmüştür. Kulenin üzerini geniş saçaklıklı bir kubbe örtmektedir. Kuleye yuvarlak kemerli bir kapıdan girilmektedir. Kesme taş ve tuğladan olan kulenin gövdesi üzerinde tuğlalardan şeritler yapılmıştır.

ERZİNCAN

Erzincan Askeri orta Okul Saat Kulesi, okulun yönetim bölümünün üzerinde bulunuyordu. Saat Kulesi Hamidiye Kışlası ile birlikte 1891-1892 yıllarında yapılmıştır.

Üç katlı olan saat kulesi, alttan yukarıya doğru kare şekilde olup küçülmektedir. En üst noktasına da yuvarlak bir küre yerleştirilmiştir. Bölümlerin köşeleri duvara bitişik sütunlarla sınırlandırılmıştır. Kulenin en üst katının dört köşesine de birer saat kadranı yerleştirilmişti.

Saat Kulesi Erzincan’daki 1939 büyük depreminde yıkılmıştır.

ERZURUM

Erzurum Saat Kulesi, kitabesinden öğrenildiğine göre Saltuklu hükümdarı Emir Muzaffer Gazi zamanında (1124-1132), ll74 yılında İç Kale Camisi’ne minare olarak yaptırılmıştır. İç Kalenin duvarına bitişik olan bu minare aynı zamanda bir gözetleme kulesi görevini de üstlenmiştir. Bu kale Anadolu’da Selçuklu geleneğinin bir devamıdır.

Tepsi Minare veya Kule olarak isimlendirilen saat kulesinin yüksekliği yaklaşık 21 m. olup üzerinde, sonradan yapılan ve saatin yerleştirildiği ahşap bir bölüm bulunmaktadır. Buraya saatin ne zaman yerleştirildiği kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber gezgin Riter Seyahatnamesi’nde bu saatten söz ettiği dikkati alınacak olursa saatin l843’den önce kuleye yerleştirildiği sanılmaktadır. Sultan II.Abdülhamit zamanında Müşir Mustafa Paşa’nın Erzurum valiliği sırasında kuledeki kitabenin bir kısmı sökülerek buraya saat kadranı yerleştirilmiştir. Kırım Savaşı sırasında (l853-l856) Ruslar bu kuledeki saati söküp götürmüşlerdir. Sonraki yıllarda İngiltere l877’de Londra’da yapılmış olan bugünkü saati buraya hediye etmişlerdir.

Saat Kulesi kare taş kaide üzerinde yuvarlak gövdeli ve kırmızı tuğladan yapılmıştır. Kuzey yönündeki bir kapıdan girilen kulenin gövdesinin üzerinde Arapça kufi yazılı bir kitabe bulunmaktadır. Bu kitabe de;

“İkbal dinin ışığı,İslamın kutbu, devletin yardımcısı, milletin zahiri ,arkası, meliklerin ve emirlerin güneşi Ebil Kasım oğlu Ebil Muzaffer Gazi İnanç Beygu Tuğrul içindir.” yazılıdır.

Beyaz bir şerit halindeki kitabenin üzerine tuğladan baklava dilimlerinden bir bezeme yapılmıştır. Kulenin üst noktasında ise ikişerli sütunların taşıdığı ahşap köşk kısmı bulunmaktadır. Bu bölüm saat yerleştirilirken yapılmıştır.

 

Oltu-Erzurum

Fotoğraflar, www.erzurumexpres.tripod.com ve www.ceyhanecza.com.tr adreslerinden alınmıştır.

ESKİŞEHİR

İlahiyat Cami Saat Kulesi

Sivrihisar-Eskişehir 

Eskişehir Sivrihisar ilçesinde şehre hakim kayalık bir tepe üzerinde bulunan Sivrihisar Saat Kulesini Kaymakam Mahmut Bey ile Belediye Reisi Yüzügüllü Hacı Mehmet Efendi tarafından l900 yılında yaptırılmıştır. Doç. Dr. Hakkı Acun’dan öğrenildiğine göre; l902-l903 tarihli Ankara Salnamesinde Saat Kulesinin l316’da (l898) yapıldığı, saatinin de Avrupa’dan getirilmiştir.

Saat Kulesi kare prizma gövdeli olup, l2 m. yüksekliğindedir. Kuleye arka taraftaki sekiz basamaklı bir merdiven ile çıkılmaktadır.Üzerinde demir parmaklıklı bir de şerefesi bulunmaktadır. Bunun üzeri kubbe ile örtülüdür. Saat kadranı şehre hakim yere konulmuştur.

Saat Kulesinin üzerine büyük boyda Atatürk resimleri ile bayrak levhası yerleştirilmiştir. Bu nedenle de şehir tarafından kulenin görünümü gizlenmiştir.

GİRESUN

İSKENDERUN-HATAY

Hatay'ın İskenderun ilçesinde 122 yıllık tarihi saat kulesindeki mekanik saat, bakımını yapan usta rahatsızlanınca 2007 de durdu. Sağlığına kavuşan ustanın ilk işi ise saati tekrar tamir ederek, çalıştırmak oldu.

Saat ustası Kamil Karagözoğlu (65), AA muhabirine yaptığı açıklamada, Adliye Sarayı karşısındaki 122 yıllık tarihi saat kulesinin 47 yıldır tamirini gönüllü olarak yaptığını söyledi. Saatin bulunduğu kuleye üşenmeden düzenli olarak çıktığını anlatan Karagözoğlu, şöyle devam etti:

''1960'lı yıllarda bir yerel gazete 'plajımız yok, bozuk saatimiz var' şeklinde manşet atınca, işini çok seven biri olarak kendimi sorumlu hissettim. İskenderun sevdalısı biri olarak 'kente hizmetim olsun' diye dönemin savcısı ile konuşup, gönüllü tamir, bakımını üstlendim. İşimi 47 yıldır severek yapıyordum ama 2 yıl önce kalp rahatsızlığı geçirdim. Doktorlar yükseğe çıkmamı yasakladı. Böyle olunca saatin bakımını yapamaz oldum. Saat de bir süre sonra bozuldu.''

İki yıl aradan sonra kendini iyi hissetmeye başladığını anlatan Karagözoğlu, kuleye yeniden çıkarak saati tamir ettiğini belirtti.

''Gücüm yettiği kadar saatin bakımını yapacağım'' diyen Karagözoğlu, ''saatin düzenli çalışması için haftalık bakımının yapılması gerekir. Ben bunu ömrüm yettiği kadar devam ettireceğim. Ancak benden sonrası için yetkililerin bir görevli tayin etmelerini istiyorum'' dedi

TARSUS-MERSİN

Mersin Tarsus ilçesinde, Ulu Cami’nin revaklı avlusunun kuzeydoğusundaki eski minare kaidesi saat kulesine dönüştürülmüştür.

Saat Kulesi’ni Tarsus’un eski kaymakamlarından Ziya Bey 1895 yılında yaptırmıştır. Kule çokgen kaideli eski minare üzerinde, yaklaşık 10 m. yüksekliğinde olup, sekizgen gövdelidir. Gövdenin oldukça geniş olan yüzlerinin üzerine bir balkon ve balkonun üzerine de, iki ağırlıkla çalışan yuvarlak saat kadranları yerleştirilmiştir.

Saat kulesine içeriden döner merdivenle çıkılmaktadır.

Posted in: Tarihi Eserler, Tarihi ve Turistik Yerler, Türk Kültürü