Bukalemun

Bukalemun (Lat. Chamaeleon chamaeleon). Pullusürüngenlerin Bukalemungiller familyasından Kertenkeleler takımının alt sınıfından bir kara sürüngen cinsidir. Vücudu silindir biçiminde olup iki yanda basıktır. Uzunluğu 20-30 cm’dir. Başı üçgen biçimindedir. Uzun ve sarılmaya yarayan kuyruğu vardır. Ayakları kavramayı kolaylaştıracak belirgin bir değişiklikle hayvanın ağaçlar üzerindeki yaşamına uyum gösterir. Büyük olan gözlerinin birbirinden bağımsız değişik yönlere bakabilmesi, avını aramada etkili bir özellik sağlar. Dili uzun ve hareketli olup geniş ucu avın ya da böceklerin yapışmasını sağlayacak kıvamlı bir salgıyla kaplıdır. Derisi üzerinde renksiz hücrelerle birlikte siyah, sarı ve kırmızı pigment hücreler vardır. Hayvanın korku, kızgınlık, sağlık durumuna ve ısı, ışık gibi dış uyarılara göre derinin kasılması ya da gevşemesi deride renk değişikliğine neden olur. Genelde gündüz yeşil, gece beyaz-sarı renkte olan bukalemunun büyük akciğerleri vardır, kızdırıldığı zaman ya da kavga durumlarında hayvanda tipik olarak görülen kabarmayı sağlar. Yumurtlamayla çoğalır. Kuluçka süresi çevre koşullarına bağlı olarak 4-10 ay arasında değişir. Kış uykusuna yatar; sinek, çekirge ve kelebeklerle beslenir. Mısır, Libya ve Fas başta olmak üzere tüm Akdeniz kıyı ülkelerinde yaşar.

Bukalemungiller, (Lat. Chamaeleontidae). Pullu sürüngenler takımının Dilfırlatanlar alt takımının bir familyasıdır. Çoğu bukalemun cinsinden 80 kadar türü vardır. Genellikle Afrika’nın tropikal kesimlerinde ve Madagaskar’da yaşarlar. Güney Afrika’ya doğru türleri azalır. Bukalemun alt familyasına Kuzey Afrika, Arabistan, İspanya, Hindistan, Sri Lanka ve Malta’da da rastlanır. Hem ayakları hem de kuyrukları yakalayıcıdır. Uzunlukları 20-30 cm olup ayaklarında 5 parmak vardır ve bu parmaklar ikiye ayrılarak bir kıskaç oluştururlar. Gözleri birbirinden bağımsız olarak her yöne bakabilir. Ağaçlarda yaşarlar. Dillerini avlarını yakalamak üzere vücutlarının 1.5 misli dışarı fırlatarak dilin salgıladığı sıvıya yapışan böceği, ağızlarına çekerler. En bilinen özellikleri genelde gri olan deri renklerini, bulundukları yerin rengine uydurmalarıdır. Gövdeleri yandan basık olup hareketleri çok yavaştır. Başlarındaki ibikler ve boynuzumsu uzantılar silah görevi görür. Yumurtalarını dişilerin daha önce kazdığı bir delik içinde biriktirirler. Afrika’daki bazı türleri yavrularım yumurta zarı içinde doğurarak dünyaya getirirler. En bilinenleri; bukalemun, Sudan bukalemunu ve pars bukalemunudur.

Posted in: Hayvanlar