Ekvador

Ekvador, Güney Amerika'da temsili demokrasi ile yönetilen bir cumhuriyettir. Kuzeyde Kolombiya, doğu ve güneyde Peru ile komşudur ve batısında Büyük Okyanus vardır. Anakaradan 965 kilometre batıda, Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları da ülkenin sınırları dahilindedir. Adını aldığı ekvatorla ülke ikiye bölünmüştür

Tarih

Yaklaşık 3 ayrı bağımsızlık tarihleri vardır. İspanya hâkimiyetinin ardından, Quito on bin kişinin yaşadığı bir şehirdi. 10 Ağustos1809 yılında Quito'da, Carlos Montúfar, Eugenio Espejo ve Piskopos Cuero y Caicedo liderliği altında İspanya'dan bağımsızlık için halkın talebi olmuştur. Ekvador, aynı zamanda İspanya'dan ayrılmak için ilk çağrıyı yapan Latin Amerika ülkesidir. 9 ekim1820'de Guayaquil bağımsızlığını kazanan ilk Ekvador şehridir. 24 Mayıs1822'de Mareşal AntonioJosé de Sucre komutasındaki Ekvadorordusu,Quito yakınlarındaki Pichincha Savaşı'nda İspanya'yı mağlup ederek bağımsızlığını elde etmiştir. 19. yüzyılda Ekvador'da yöneticilerin çabuk değişmesinden kaynaklanan bir dengesizlik vardır. 1941 yılında ise Peru ile aralarında yaşanan tansiyon savaşa dönüşmüştür. Peru, kendi toprakları olarak beyan ettiği yerlerde, Ekvador'un askeri varlığının bulunduğunu, bunun da işgal olduğunu ileri sürmektedir. Ekvador ise tam tersini iddia etmektedir. 1941 Temmuz'unda iki ordu da harekete geçti. Peru, 11,681 asker ile savaşa girerken, karşılarında kötü eğitilmiş ve yeterince takviye yapılamamış 5,300 askerli Ekvadorordusyla karşılaştılar. 5 Temmuz1941'de Peru güçleri Zarumilla ırmağını yerleşti. 23 Temmuz1941'de ırmağı aşıp EllOro'nun içlerine doğru ilerlemeye başladı. Ekvador, böylece savaştan çekilmek zorunda kaldı. 1960larda, piyasalardaki durgunluk ve toplumsal husursuzluk popülist politikalara ve askeri müdahelelere neden oldu. Bu arada, yabancı şirketler Amazon'a yakın yerlerde petrol yatakları keşfetti. 1972'de, petrolü doğudan sahil şeridine taşıyan And Dağları boru hattının inşaatı, Ekvador'u Güney Amerika'nın ikinci büyük petrol ihraç eden ülkesi haline getirdi. 1970li yıllarda askeri rejim döneminde ülkenin borçlarının kötü idare edilmesi ile başlayan kötü yönetim altındaki bir çok yıl, ülkeyi esasen yönetilemez hale getirmiştir. 1990lı yılların ortalarından itibaren, Ekvador hükümeti, yasama ve yargıda temsil edilen idare sınıfını yatıştırmayla uğraşan zayıf bir sınıf olarak karakterize edildi. Yerli halkın etken seçmenler olarak ortaya çıkması, son yıllarda ülkenin demokratik oynaklığına etki etti. Nüfus, hükümetteki daha önceki hataları telafi etmek için toprak reformu, işsizlikte azalma ve sosyal hizmetleri sağlamakla motive edildi. Bu hareket, yürütmenin bozulmasına neden oldu.

Politika

Anayasa, başkana, başkan yardımcısına ve meclis üyelerine dört yıllık hizmet etme hakkı tanıyor. 15 tane bakanlık bulunuyor. Taşra yöneticileri ve meclis üyeleri doğrudan seçimle iş başına geliyor. Meclis, Temmuz ve Aralık'ta tatil nedeniyle toplanmıyor. 20 tane yedi üyeli meclis komisyonu bulunuyor. Yargıtay üyeleri, meclis tarafından süresiz bir dönem için seçiliyor. Ekvador, Birleşmiş Milletler üyesidir. Aynı zamanda, bir çok bölgesel toplulukların içinde yer alır.

Coğrafya

Ekvador, üç temel bölgeden, bir de Büyük Okyanus'ta bulunan bir adadan meydana gelmiştir. • La Costa, ülkenin batısındaki, Büyük Okyanus'u da kapsayan alçakta bulunan kıyı şeridini içerir. • La Sierra, ülkenin ortasından geçen, kuzeyden güneye uzanan yüksek irtifadaki bölge. • El Oriente, ülkenin doğusundaki Amazonyağmur ormanlarını kapsar. Ülke yüzölçümünün yaklaşık yarısını kaplar. • RegiónInsular, ülkenin batısındaki Büyük Okyanus'ta bulunan Galapagos Adaları. Ekvador'un üç temel bölgeden meydana gelmesi ile oluşan cografi konumu aynı zamanda iklim farklılığını oluşturur. Bu iklim farklılığı; muz, ananas gibi tropikal meyvelerin yanında kakao ve kahve gibi bitkiler ile pirinç, şeker, tütün, mısır, patates, elma, mandalina gibi değişik iklim tarımsal ürünlerinin yetişmesini de sağlar. Ülke, 22 eyaletten meydana gelir ve her eyaletin kendi idari merkezi bulunur.

Kültür

Ülkedeki en popüler spor, diğer Güney Amerika ülkeleri gibi futboldur. Ekvador Milli Takımının maçları üledeki en çok izlenen spor olayıdır. 2007 Haziranında FIFA, deniz seviyesinden 2,500 metre veya üzeri yükseklikteki yerlerde maç yapılmasını yasakladı. RafaelCorrea ve Peru, Bolivya ve Kolombiya'daki meslektaşları bu kuralı protesto etmek için ortak bir mektup hazırladılar. Ekvador, 2002 Dünya Kupası ve 2006 Dünya Kupası'na katılma hakkı kazandı. 2006 Dünya Kupası'nda A Grubunda Polonya ve Kosta Rika'nın önünde bitirerek; Almanya'nın ardından ikinci sırada yer aldı. Futsal da toplum arasında popülerdir. Ekvador'da yemek türleri çok çeşitlidir. Tarımsal şartlar ile yükseklikle birlikte değişir. Domuz eti, tavuk, sığır eti engin çeşitlilikteki tahıllar, patates veya pirinçle birlikte, dağlık bölgelerde popülerdir. Ekvador'un dağlık bölgelerinde satılan sokak yiyeceği ise kavrulmuş domuz ile birlikte patatestir. Özellikle alçak bölgelerde bir çok meyve çeşidi bulunur. Karides ve ıstakoz kıyı kesimlerin vazgeçilmez yiyecek maddesidir. 1991 yapımı film olan SensacionesEkvador'da çekilmiştir ve Ekvadorlu kardeşler JuanEstebanCordero ve VivianaCordero tarafından yönetilmiştir. VivianaCordero, daha sonraları Ratas, Ratones, y Rateros ve Un Titán en el Ring adlı filmlerde görev almıştır. Filmlerin dışında, Ekvador'da bir yılda sayısız kitap basılmaktadır. Bunların en önemlileri RodGlenn'inbilik kurgu romanı TheKing of America ve Kurt Vonnegut'un bilim kurgu romanı Galapagostur.

Coğrafi Verileri

Konum: Güney Amerika'nın batısında, Pasifik Okyanusunun kıyısında, Kolombiya ile Peru arasında yer almaktadır. Coğrafi konumu: 2 00 Güney enlemi, 77 30 Batı boylamı Haritadaki konumu: Güney Amerika Yüzölçümü: 283,560 km² Sınırları: toplam: 2,010 km sınır komşuları: Kolombiya 590 km, Peru 1,420 km Sahil şeridi: 2,237 km İklimi: Kıyı boyunca tropikal, ülkenin iç kısımlarında deniz seviyesinden yüksek bölgelerde hava soğumaya başlar, balta girmemiş amazon ormanlarında tropikal iklim hakimdir. Arazi yapısı: Kıyı ovaları, Andların etrafında dağlık bölgeler, doğu ormanlarında düzlükler ve inişli çıkışlı ovalar. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Chimborazo 6,267 m Doğal kaynakları: petrol, balık, kereste, hidro enerji Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %5.71 sürekli ekinler: %4.81 diğer: %89.48 (2005 verileri) Sulanan arazi: 8,650 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Yaygın depremler, toprak kaymaları, volkanik aktivite, periyodik kuraklıklar

Nüfus Bilgileri

Nüfusu:14,573,101 (Temmuz 2009 verileri) Nüfus artış oranı: %1.5 (2006 verileri) Mülteci oranı: -3.11 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini) Bebek ölüm oranı: 22.87 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 76.42 yıl erkeklerde: 73.55 yıl kadınlarda: 79.43 yıl (2006 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 2.68 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.3 (2003 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 21,000 (2003 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 1,700 (2003 verileri) Ulus: Ekvatorlu Nüfusun etnik dağılımı: melezler %65, kızılderili %25, İspanyollar ve diğerleri %7, siyah ırk %3 Din: Roma Katolikleri %95 Diller: İspanyolca (resmi), kızılderili dilleri (özellikle Quechua) Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %92.5 erkek: %94 kadın: %91 (2003 verileri)

Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Ekvator Cumhuriyeti kısa şekli : Ekvator Yerel tam adı: Republica del Ecuador yerel kısa şekli: Ecuador Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent:Quito İdari bölümler: 22 bölge; Azuay, Bolivar, Canar, Carchi, Chimborazo, Cotopaxi, El Oro, Esmeraldas, Galapagos, Guayas, Imbabura, Loja, Los Rios, Manabi, Morona-Santiago, Napo, Orellana, Pastaza, Pichincha, Sucumbios, Tungurahua, Zamora-Chinchipe Bağımsızlık günü: 24 Mayıs 1822 (İspanya'dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü (Quito'nun bağımsızlığı), 10 Ağustos (1809) Anayasa: 10 Ağustos 1998 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: CAN, CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-11, G-77, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), RG, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler

Ekonomiye genel bakış: Ekvator yer altı kaynaklara ve zengin tarım bölgelerine sahip bir ülkedir. Bunun sonucu olarak ihracatında yer alan başlıca maddeler arasında petrol, muz, karides gibi ürünler vardır. Bu ürünlerin dünya pazarındaki fiyat değişiklikleri paralel olarak ülke ekonomisini de etkilemektedir. Ekvator 1996 yılında Dünya Ticaret Örgütüne katılmıştır. GSYİH:Satınalma Gücü paritesi - 60.48 milyar $ (2006 verileri) GSYİH - reel büyüme: %3.6 (2006 verileri) GSYİH - sektörlere göre: tarım: %6.3 endüstri: %33.5 hizmet: %60.2 (2006 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3.4 (2006 verileri) İş gücü: 4.57 milyon Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %8, endüstri %24, hizmet %68 (2001 verileri) İşsizlik oranı: %10.6 (2006 verileri) Endüstri: petrol, gıda, tekstil, metal sanayi, kağıt mamulleri, kimyasallar, ahşap ürünler, plastik ürünler, balıkçılık Endüstrinin büyüme oranı: %5 (2006 verileri) Elektrik üretimi: 12.2 milyar kWh (2004) Elektrik tüketimi: 12.95 milyar kWh (2004) Elektrik ihracatı: 35 milyon kWh (2004) Elektrik ithalatı: 1.642 milyar kWh (2004) Tarım ürünleri: Muz, kahve, kakao, pirinç, patates, manyok, fidanlıklar, şekerkamışı, sığır, koyun, domuz, et ve et ürünleri, süt ürünleri, balık İhracat: 12.56 milyar $ (2006 verileri) İhracat ürünleri: Petrol, muz, karides, kahve, kakao, kesme çiçek, balık İhracat ortakları:ABD %50.6, Peru %7.9, Almanya %4.3, Kolombiya %4.3 (2005) İthalat: 10.81 milyar $ (2006 verileri) İthalat ürünleri: Makine ve ekipman, hammaddeler, yakıt, tüketim malları İthalat ortakları: ABD %22.1, Kolombiya %14.8, Venezuela %7.7, Brezilya %7.2, Çin %5.2 (2005) Dış borç tutarı: 18.1 milyar $ (2006) Para birimi: ABD Doları (USD) Para birimi kodu: USD Mali yıl: Takvim yılı

İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları:1,701,500 (2005) Telefon kodu: 593 Radyo yayın istasyonları: AM 392, FM 35, kısa dalga 29 (2001) Radyolar: 4.15 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 7 (2001) Televizyonlar: 1.55 milyon (1997) Internet kısaltması: .ec Internet servis sağlayıcıları: 13 (2000) Internet kullanıcıları: 616,000 (2005)

Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 966 km (2006) Karayolları: 43,197 km (2004 verileri) Su yolları: 1,500 km Boru hatları: ham petrol 1,386 km; petrol ürünleri 1,185 km Limanları:Esmeraldas, Guayaquil, La Libertad, Manta, PuertoBolivar, San Lorenzo Hava alanları: 359 (2006 verileri) Helikopter alanları: 1 (2006 verileri)