Raphael, RafaelloSanti (6 Nisan 1483 - 6 Nisan 1520)

Bölüm 1

Ünlü İtalyan ressam. Rafaello, RaffaelloSanzio, RaffaelloSanti, Raffaello de Urbino veya RafaelSanzio de Urbino gibi isimlerle de anılmıştır.

Hayatı

İtalya'nın Urbino kentinde 6 Nisan 1483'te doğdu. Raffaello, Rönesans hareketlerini, erken gelişmiş becerikli bir genç olarak görmüş, işe on altı yaşında yaptığı “Havva’nın yaratılışı” ve “Trinite” tabloları ile başlamıştır. Raffaello’in babası olan GiovanniSanti de Urbino da ressamlık yapıyordu.

Babası 1494 senesinde ölünce Raffaello, kendi evinde dış etkilerden uzak bir şekilde çalışmalarını sürdürdü. Çocuk denecek yaşta babasının yanına çırak olarak verdiği Perugino'nun öğrencisiydi. Onunla çalıştığı yıllar boyunca ustasını en ince ayrıntısına kadar kopya ediyordu. Perugia'da San Francesco Kilisesindeki Meryem'in Göğe Kabulü resmi buna bir örnektir.

Üç Güzeller, Chantilly; Şövalyenin Düşü, Londra gibi ilk yapıtlarında sari tonları, dingin kompozisyonları ve ustasının geniş manzaralarını benimsedi. Raffaello’inUrbino’daki çalışmalarında Melozzo de Forli, PierodellaFrancesca ve en çok Pietro Perugino’nun üslûbu görülür. Özellikle, 1503 senesinde tamamladığı “Coronation of Virgin - Taç giyme” tablosunda Perugino’nun etkisi görülür.

Bunun en büyük nedeni Floransa'ya gitmeden önce, Perugia'da Pietro Perugino'dan öğrenim görmüş olmasıdır.Perugino'nun bu etkisi altında, 1504 senesinde, çizdiği en son tablo "Kutsal bâkirenin evlenmesi - Marriage of thevirgin"dir. Bu resmi ile Perugino’dan üslûp olarak ayrılmaya başlamıştır.

Raffaello, Floransa’ya gidince kendisini Rönesans’ın içinde buldu. Leonardo da Vinci ve Michelangelo etkisinde kalarak sanatına yenilikler kattı. Floransa’da 1508 senesine kadar yaptığı tabloları “SistineMadonne” “La Belle Jandinière”, “Madonna of the Chair”ve “Entombmeut”tur.                                                                        Raffaello, Roma’da Papa II. Julius için çalıştı. Roma’ya geldiği zaman, Michelangelo, Julius’un yaptırdığı Sistine kilisesinin süslemesini çiziyordu. Raffaello, burada ilk olarak Papanın kütüphânesini dekore etti. Çizdiği teolojik, felsefî, lirik tablolarında sükûnet; renklerde âhenk; konularda berraklık ve bir bütün ifâde hâkimdir.

<Raffaello’in yaptığı işlerden biri de kumaş üzerine koyduğu süslemelerle, duvar örtüleri hazırlamasıdır. 1513-1521 seneleri arasında hazırladığı on adet büyük duvar süsleme örtüleri, Sistine kilisesinde kullanılmıştır. 1514 yılında, Papa LeoX'in emri altında da Saint Peter Bazilikasının baş mimarı olarak görev yaptı.

Meryem'in evliliği adlı eseriyle incelikli, ölçülü bir uyum ortaya koydu ve hocasını aştı. Daha sonra hocasının sanat anlayışı dışında, ozellikle Floransa'da Leonardo ve Michelangelo gibi devlerin yaşadıgınıfarketti. Fransa'ya gidecegi sırada ressam dostu Pinturicchio, onu Siena'ya gotürdü. Orada beraber II. Pius Kütüphanesi' nin duvarlarına panolar yaptılar.

1504'de Floransa'ya geldi ve burada geçirdigi dört yıl boyunca bir yandan Leonardo ve Michelangelo'nun çalışmalarını izlerken diger yandan antik sanatla ve özellikle Masaccio'nun eserleriyle ilgilendi. Yapıtlarından Grandükün Madonnası'nda (1504, Pitti Sarayı) ve Güzel Bahçıvan'da (1507, Louvre) Leonardo'nun etkisi, Borgoyangını'ndaki (Raffaello'nun salonları, Vatikan) çıplaklar ve dramatik harekette, SantadellaPace'dekiSibyllalar'da da Michelangelo'nun, Bolsena Ayini (Vatikan) ve Balikli Madonna (Prado) gibi yapıtlarında ise Vatikan Okulunun etkisi görülür. Raffaello burada olgunlaştı ve kişisel bir tarz kazandı. Başdöndürücü başarılar elde etti ve kompozisyon biçimlerini zenginleştirmeye yöneldi.

  

 

1508'de Papa II. Julius Raffaello'yu Roma'ya çagırdı ve dairesinin salonlarını süslemekle görevlendirdi.(RaffaelloSalonlari) 1509-1511 yılları arasında gerçekleştirilen imza Salonları fresklerinde her sahne özgün bir kompozisyon ortaya koymak için fırsat oldu. Bunlardan başlıcaları Atina Okulu, Eliodoro' nun Salonu'nda Aziz Petrus' un kurtarılışı, Borgo Yangını salonundaki fresklerdir.

Raffaello, sanatının özünü, dingin klasikçiligini Madonna tablolarında dile getirir. FolignoMadonnası (1511-12, Vatikan), iskemleli Meryem (1514, Pitti), Aziz SixtusMadonnasi (1513, Dresden) vb.

MaddalenaDoni (1506, Pitti), 'La Velata' (1516), Leo X ve iki kardinal (1518-19, Uffizi), BaldassareCastiglione (Louvre) gibi portre çalışmalarında, renk ve degerlerin uyumlu kullanımıyla birleşmiş, çok duyarlı bir ruh sezgisi bulundugunu gösterir. Son yapıtı Görünme'de (1517-1520, Vatikan Müzesi) 25 figürüyle kompozisyon, perspektif ve ışık arayışlarında vardıgı noktayı ortaya koyar.

Resim yapıtlarının yanı sıra mimarlık alanında da önemli çalışmalar yapmıştır. 1514'de San Pietro'nun mimarı oldu. Loggia galerisini tamamladı. 1512'de arazi plan üzerine S. EligiodegliOrefici kilisesinin projesini hazırladı. Santa Maria del Popolo'dakiChigicapellası'nı tasarladı. XVii. yy.'da yıkılan Branconicodell'Aquila sarayı için balkon, nişler ve yalancı ogelerle süslü bir cephe gerçekleştirdi. Ayrıca Floransa'daki Pandolfini Sarayı'nın ve Roma'daki villa Madama'nın planlarını yaptı.

37. doğum gününde, 6 Nisan 1520'de, Roma'da öldü. Raffaello, Avrupa’da klâsik ressamlığın temelini atmıştır. Michelangelo’dan farklı olarak görünen her şeyi bütün zenginliğiyle tabloya aktarmış, târihî ve Hıristiyanlığa âitdînî konulara sâdık kalmış, pozlara konuşuyormuşcasınaifâde niteliği kazandırmıştır. Raffaello, sanatıyla, yogunlugu incelik ve ölçülülükle birleştiren dehasıyla, sanatın tüm alanlarında XiX. yy. sonlarına kadar kalıcı bir etki bıraktı.

Bölüm 2    

Posted in: Sanat